کتاب پدافند غیرعامل و مدیریت بحران در مقابله با تهدیدات بیوتروریسم مجتبی نیک رهی نشر فانوس دنیا

پدافند غیرعامل فرآیندی است که نتیجه آن ایجاد مقاومت ملی و افزایش اقتدار ملی است. پدافند غیرعامل پشتوانه اقتدار ملی و بستر مناسب توسعه پایدار کشور و یکی از مؤثرترین و پایدارترین روش‌های دفاع در مقابل تهدیدات بالقوه و بالفعل انسانی، طبیعی و فرهنگی، اقتصادی - سیاسی می‌باشد. کشور پهناور ایران به دلیل وجود ویژگی‌های جغرافیایی، اقتصادی، فرهنگی، طبیعی و سیاسی به خصوص واقع شدن در منطقه سوق‌الجیشی جنوب غرب آسیا و بهره‌مندی از ذخایر طبیعی همواره در معرض بحران‌های طبیعی و غیرطبیعی زیادی قرار گرفته و به تبع آن خسارات مالی و جانی زیادی نیز از این راه به کشور تحمیل شده است. پدافند غیرعامل به عنوان پایدارترین و ارزان‌ترین روش دفاع ملی جهت مقابله با حوادث غیرطبیعی یا انسان ساخت در تمامی حوزه‌های زندگی بشری قابل تعریف است. یکی از راه‌کارهای مقابله با دشمن غیر از مقابله نظامی به کاربستن اصول پدافند غیرعامل در تأسیسات حساس و حیاتی و سکونت‌گاههای انسانی کشور می‌باشد. در طول تاریخ، برنامه‌ریزان شهری و برنامه‌ریزان امنیتی - نظامی، شهرهای بزرگ را به عنوان مراکز ثقل قدرت، جمعیت، مراکز ارتباطات و حمل‌ونقل، گره‌های کلیدی مالی صنعتی و سیستم‌های اطلاعاتی، کرسی‌های اداری و حکومتی، مخازن ثروت و منابع ملی و... محسوب و در نظر می‌گیرند. پدافند غیرعامل به معنای دفاع در برابر تهاجم بدون استفاده از سلاح و درگیری مستقیم سابقه‌ای بس طولانی به قدمت خلقت انسان در تاریخ بشر دارد. امروزه اجرای الزامات و اقدامات دفاع غیرعامل برای مقابله با تهاجمات دشمن و تقلیل خسارات ناشی از تهدیدات و اقدامات دشمن، موضوعی بنیادی است که وسعت و گسترۀ آن تمامی کشور و به خصوص زیرساخت‌های کلیدی، مراکز حیاتی، حساس و مهم و... را در برمی‌گیرد. به‌کارگیری پدافند غیرعامل در جهت مقابله با تهدیدات و تقلیل خسارات ناشی از حملات تهدیدکننده، دشمن (مثلاً حملات هوایی، موشکی، زمینی و...) و یا کشور مهاجم، موضوعی بنیادی و اساسی برای هر کشور بوده که وسعت و گستره آن تقریباً تمامی مراکز حیاتی و آسیب‌پذیر نظامی، اقتصادی و... در کشور را در برگرفته و حفظ امنیت ملی، استقلال سیاسی و اقتصادی و پیروزی به نحو چشم‌گیری در رأس تمامی امور کشورهای مورد تهاجم است. مدیریت پدافند غیرعامل در واقع به دنبال آن است که «ژن» دفاع را در درون ساختار جامعه‌ای که امکان مورد تهاجم شدن آن وجود دارد، قرار دهد.