کتاب معماری ایرانی با رویکرد نوین نشر انتشارات پرورش ذهن فرزام

شرایط محیطی که فضا را احاطه کرده است، به گونه ای اجتناب ناپذیر فعالیت های آنجا را تحت تاثیر قرار می دهد. فضا و محیط، مرتب درگیر مبادله ای پیچیده از پیام ها، عملیات و کنش و واکنش هستند. این کنش و واکنش دامنه ی وسیعی دارد که به گونه ای رسمی و غیر رسمی افراد، فناوری ها و گروه ها را در بر می گیرد. در چنین شرایطی، هر سازمان حساس خود را موظف می داند به فوریت به نیازها، فرصت ها و محدودیت های محیطی پاسخ گوید (دیانی، ۱۳۸۰). فضاها باید به دنبال ایجاد محیطی مناسب، روح بخش، شاد و جذاب باشند؛ محلی که در آن همان احساس شادی و نشاط به مراجعه کننده دست دهد که در پارک ها دست می دهد. محیط مناسب یعنی فضایی روح بخش که فرد در آن بتواند فارغ از فشارهای ناخواسته روانی رشد کند و شکوفا شود. کیفیت فضای داخلی از یک طرف تاثیر مستقیمی بر نحوه ی انجام فعالیت های کارکنان در آن دارد و از طرف دیگر نگرش، احوال و شخصیت مراجعان را تحت تاثیر قرار می دهد. معماری داخلی می تواند در ایجاد چنین فضایی در مکان ها نقش موثر داشته باشد. هدف معماری داخلی، بهبود عملکرد فیزیکی و روانی فضا برای راحت سازی فعالیت در آن است. وسایل، تجهیزات، رنگ ها، بافت ها، پرداخت ها و تمامی عوامل دیگری که در حین کار در فضا به چشم می خورد، جز جدایی ناپذیر معماری داخلی فضا به شمار می رود. برای آن که نتیجه حاصل از طراحی داخلی از نظر زیبایی شناختی دلنشین و رضایت بخش باشد، باید این عوامل با معماری ساختمان هماهنگ و مکمل و همراه آن باشد. معماری داخلی را مجموعه دانش، فن و هنری تعریف می کنند که با عناصر وابسته و مرتبط از قبیل فرم، رنگ، بافت و... سعی در بهینه سازی فضاها و دستیابی به کارایی و کارکرد مناسب در کنار زیبایی معانی و معناها دارد. معماری داخلی، طیف گوناگونی از عناصر و مولفه ها از قبیل فرم، نور، رنگ، بافت، کف، سقف، دیوار، عناصر کارکردی و تزئینی و مبلمان را در بر می گیرد. این عناصر ابزارهای کار طراح هستند و همگی باید به طور هماهنگ و متناسب در یک طرح مرتبط و خوشایند قرار گیرند. طراحی داخلی، فرایندی است که هم زمان باید سویه های زیبایی شناختی و عملکردی را سامان دهد. طراحی داخلی یک ساختمان، داستانی است که شخصیت اصلی آن خود انسان است. در این بین، حضور او در این فضا، چگونگی آن و ویژگی های فضایی که انسان در آن قرار می گیرد، می توان تداعی کننده ی اصولی باشد که برخی از ان ها عبارتند از: نور را دریاب، فرم را بشناس، فضا را احساس کن، بافت را لمس کن، شکل را بیازمای، رنگ را در هم بیامیز و حجم را بشناس. عوامل مختلفی بر معماری تاثیر می گذارند. یکی از این عوامل رنگ است. تاثیر روانی رنگ ها در محیط، به خصوص در فضاها، که گاه محیطی کسالت آور به نظر می آیند، انکار ناپذیر است. در معماری رنگ، تعریف های ویژه و جدیدی برای فضا ارائه می شود. آگاهی نداشتن از این مسئله تاثیرهای جبران ناپذیری در پی دارد، به همین دلیل است که رنگ های به کار برده شده در یک فضا با یک زندان و یک مهد کودک تفاوت دارد، زیرا تعریف ها از فضا در این فضاها متفاوت است. برخی رنگ را خاصیت بصری فرم دانسته اند. در حقیقت عنصر فرم از طریق رنگ معنا می یابد. رنگ در طراحی داخلی، احساس آدمی را تحت تاثیر قرار می دهد و روی فرم تاکید می کند، ضمن آنکه باعث حس مقیاس هم می شود. کاربرد رنگ از یک فضای داخلی به فضای دیگر فرق می کند. در کاربرد رنگ، توجه به ویژگی های روانی افراد ضرورت دارد. رنگ ها باعث ایجاد پاسخ های فیزیولوژیکی متفاوتی در فشار خون، ضربان قلب، سیستم تنفسی، گوارشی و دمای بدن می شوند. ((کورت گلدستین)) نوروسایکولوژیست، ادعا می کند حتی افراد کوررنگ دارای نوعی دریافت حسی اند که آن ها را قادر می سازد رنگ را از طریق پوستشان حس کنند. گفتنی است، حدود ۸ % مردان و ۱% زنان دارای اختلال بینایی هستند که به عنوان کوررنگی شناخته می شود. ((ایتلسون)) در سال ۱۹۶۰ فرایند دیدن را یک معامله می دانست؛ مانند مبادله کالا که بین فروشنده و خریدار صورت می گیرد. بنابر این آنچه محیط ارائه می دهد، به اندازه هوش و توانایی درک دریافت کننده اطلاعات مهم است. امروزه نیز توجه بیشتری به تاثیر حیاتی فضاهای اطراف معطوف گشته است. برای مثال در فضاها نیاز به آرامش به شدت احساس می شود. همچنین ایجاد رابطه فرهنگی، تخفیف، ترس، ایجاد صمیمیت و شادی بخش بودن محیط، ضروری به نظر می رسد. هنگامی که یک مراجعه کننده برای کسب اطلاعات و یا حتی برای گذراندن اوقات فراغت به فضایی مراجعه می کند، دچار سردرگمی در بین انبوهی از اطلاعات و احساس کسالت ناشی از محدود شدن در فضای بسته فضا می شود.در نتیجه طراحی فضاهای جالب برای نشستن های گروهی و بدون تشریفات و غیر رسمی و صحبت با دیگران می تواند این حس را تقلیل دهد.