کتاب سنجش و اندازه گیری در تعلیم و تربیت نشر انتشارات پرورش ذهن فرزام

اگر بخواهیم کارکرد آزمون های روانی – تربیتی را عنوان کنیم، می توانیم بگوییم که این آزمون ها عمدتاً برای ارزشیابی تفاوت های فردی (استعداد – ویژگی های شخصیتی) به کار می روند. " گالتون" برای اولین بار به اندازه گیری تفاوت های فردی پرداخت. "کتل" برای اولین بار اصطلاح آزمون روانی را به کار برد "بینه" برای اولین بار مفهوم سن عقلی را مطرح کرد. "اشتون" برای اولین بار هوشبهر را عنوان کرد و "ترمن" آن را را به کار برد. "اوتیس" برای اولین بار آزمون های چندگزینه ای را به کار برد. "یرکز" برای اولین بار آزمون هوش گروهی را ساخت که دارای دو بخش آلفا (کلامی) و بتا (غیر کلامی) بوده است. " کراپلین" برای اولین بار آزمون شخصیتی ساخت (آزمون تداعی آزاد اندیشه)." یونگ" آزمون تداعی آزاد کلمات را ساخت و "وودورث" برای اولین بار برگه تهیه اطلاعات فردی (سنجش روان رنجوری) را ساخت و بالاخره "دیل اسکات" برای اولین بار آزمون های صنعتی و تجاری را به کار برد. تعریف مفاهیم: اندازه گیری، سنجش، آزمودن، ارزشیابی و آزمون اندازه گیری: اندازه گیری عبارت است از فرآیندی که تعیین می کند یک شخص یا یک شی چه مقدار از یک ویژگی را دارا است و فعالیتی نظام دار می باشد. آزمون: عمل اندازه گیری ویژگی های روانی یا تربیتی، نیاز به ابزاری دارد که به آن آزمون می گویند. عمل استفاده از آزمون را آزمودن می گویند، یعنی عمل اندازه گیری یک ویژگی با یک آزمون، آزمودن نام دارد. سنجش: اگر عمل اندازه گیری ویژگی های روانی یا تربیتی با سایر ابزارهای اندازه گیری مانند، مصاحبه، مشاهده و... باشد به آن سنجش می گویند. ارزشیابی: فرآیندی نظام دار برای جمع آوری و تحلیل و تفسیر اطلاعات است. ارزشیابی به این منظور به کار می رود تا مشخص کند که هدف های مورد نظر تا چه میزان تحقق یافته اند و یا در حال تحقق یافتن هستند، یعنی می توان گفت مقایسه رفتار با یک معیار را ارزشیابی می گویند. مقایسه مفاهیم فوق: ارزشیابی فرآیندی است که اندازه گیری درون آن قرار دارد و در درون اندازه گیری فرآیند سنجش و آزمودن قرار دارند. آزمون: وسیله ای عینی و استاندارد شده است که برای اندازه گیری نمونه ای از رفتار یا خصایص به کار می رود. مراد از عینی بودن آزمون این است که روش اجرا، نمره گذاری و تعبیر و تفسیر نتایج آزمون براساس قواعدی معین صورت می گیرد که از قضاوت اجرا کنندگان مستقل است. منظور از استاندارد بودن آزمون این است که آن قبلاً روی گروه نمونه ای معرف اجرا و نتایج بدست آمده مورد بررسی اعتباریابی، نرم یابی و روایی یابی قرار گرفته است.