کتاب عهدنامه
متن، ترجمه و توصیف دعای عهد و دعای عصر غیبت

عهد صبح

متن و ترجمه دعای عهد

صبحتان را چگونه و با یاد و نام چه کسی آغاز می کنید؟ زمزمه ی عاشقانه ی عاشقان را که شنیده اید؟

با یاد تو می خوابم، در خواب تو را بینم
از خواب چو برخیزم، اول تو به یاد آیی!

بعضی ها قلب شان را سپرده اند به بهترین عشق دنیا. کسی که خلاصه ی خوبی هاست؛ کسی که ذخیره ی خداست برای نجات بشر از گردابی که خودش برای خودش ساخته و هر روز بیشتر از دیروز در آن غرق می شود.
این عاشقان در حسرت دوری این معشوق و در شوق وصالش لحظه شماری می کنند و هر روز را با یاد و نام او سرود عهد می خوانند. سرود صبحگاهی عاشقان، به «دعای عهد» مشهور است.
کسی که صبحش را با زمزمه این سرود آغاز می کند، در برابر خواسته ها، آرزوها و آرمان های امامش عهد می بندد و آن عهد را سبک نمی شمارد و محکمش می کند و بر این پیمان با حضرتش بیعت می کند که تا پای جان، وفادار او باشد.
«عهد، عقد و بیعت» در این دعا و تاکید بر آن، به این دلیل است که این میثاق، همیشگی است و هیچ گاه سستی، کوتاهی و پیمان شکنی در آن نخواهد بود.
این بشارت، از امام صادق(ع) درباره ی این دعا، برای ما نیز می تواند بسیار نشاط بخش و امیدآفرین باشد:
«چهل صبحگاه این عهد را بخوانید تا از یاوران قائم ما باشید. و اگر پیش از ظهور آن حضرت از دنیا بروید، به واسطه ی عهدی که با خدا بسته اید، شما را از قبر بیرون خواهد آورد که در خدمت آن حضرت باشید.»
همه ی ما معنای ساده ی «عهد» را می دانیم. بدعهدی و پیمان شکنی، حتی عهدی که با دشمنِ در حال جنگ بسته ایم، گناهی بزرگ در پیشگاه خداوند است. آدمی تا عهدی با کسی نبسته، گردنش آزاد است؛ اما اگر با اراده ی خود، عهد و میثاقی بست، دیگر در دنیا و آخرت، گردن او در بند و اسیرِ عهدی است که پذیرفته و بسته.
با دعای عهد، پیمان می بندی که همراه و هم رزم امام زمان و زمین باشی. این عهدی است که با خدای علیّ و عظیم و رسول کریم، می بندی. پس باید آگاه باشی که چه چیزهایی را می پذیری و بر چه کارهایی تعهد می دهی.
در دعای عهد، انسان پیمان می بندند که در زندگی و حتی پس از مرگ نیز یار و یاور امامش باشد و بماند. از خدا می خواهد که حتی اگر مرگ میان او و صاحب الزمان فاصله انداخت، خداوند قادر متعال، او را از قبر بازگرداند تا در رکاب مولایش، «آن قدر جهاد کند تا در خون خود غوطه ور شود».
دعای عهد، با این خاصیت اعجاب انگیزش گویا می تواند سرنوشت انسان را تغییر دهد؛ سرنوشتی که به ما این امکان را می دهد که با اراده ی خویش، شهادت در راه خدا و در رکاب امام و حجت الهی را انتخاب کنیم؛ در رکاب بقیت الله و خلاصه ی انبیا و عصاره ی اوصیا. و چه تغییری در سرنوشت از این مهم تر و شیرین تر؟
حتما می دانیم که پس از خواندن دعا در چهل بامداد و تاکید چهل باره بر عهد و پیمان با خالق عالّم و مالک دنیا و آخرت، دیگر نباید رفتار و گفتار و کرداری مخالف معنا و محتوای این عهد و میثاقش با خدا داشته باشیم.
چه کسی این ادعا را از ما می پذیرد که تعهد بدهیم پس از مرگ او، خانواده و فرزندانش را تحت حمایت و مراقبت قرار دهیم، اما در حیات او، و پیش چشمان خود او، خانواده و فرزندانش را آزار دهیم؟
پس از پایان چهل روز و کامل شدن مراسم عهد با خداوند، باید از همان روز و لحظه، آدمی تمام آداب و شرایط عهد و عهدنامه را در عمل مراعات کند و از هر نظر آماده ی اجرای پیمان باشد.
تکرار و تاکید چهل روزه با توجه به تغییر حال و شرایط آدم، که گاه نیّات و تصمیمات او، یک هفته هم دوام نمی آورد، نشان دهنده ی آن است که او تا چه حد در نیت خود پایدار و مصمم خواهد ماند.

این دعا را سیدعلی بن موسی بن طاووس، در مصباح الزائر(قم: موسسه آل البیت، ص ۴۵۵.) آورده و شیخ طوسی، کفعمی و ابن مشهدی نیز از آن نقل کرده اند علامه ی مجلسی نیز در بحار الانوار ج ۵۳، ص ۹۵ آن را آورده است.

* در بعضی نسخه ها این عبارت زیاده است: «وَ بِاسْمِک الَّذِی یصْلَحُ بِهِ الْاَوَّلُونَ وَ الْآخِرُونَ یا حَیاً قَبْلَ کلِّ حَی وَ یا حَیا بَعْدَ کلِّ حَی وَ یا حَیاً حِینَ لا حَی یا مُحْیی الْمَوْتَی وَ مُمِیتَ الْاَحْیاءِ یا حَی لا اِلَهَ اِلا اَنْتَ».