کتاب ضمان قهری (مسئولیت مدنی) نشر دانشگاه امام صادق (ع)

مسئولیت مدنی یعنی مسئولیت پرداخت خسارت. بنابراین هرجا که شخصی در برابر دیگری مسئول جبران خسارتی باشد در آنجا مسئولیت مدنی وجود دارد. بر مبنای مسئولیت مدنی بین طلبکار و بدهکار رابطه ویژ‌ه‌ای به وجود می‌آید. موضوع این رابطه جبران خسارت است و معمولاً جبران خسارت با پرداخت مقداری پول انجام می‌گیرد. بنابراین مسئولیت مدنی شامل مسئولیت قراردادی و مسئولیت خارج از قرارداد می‌شود، زیرا در هر دو، جبران خسارت وجود دارد. مسئولیت مدنی جزو وقایع حقوقی است زیرا در تعریف واقعه حقوقی گفته‌اند که یا خود آن واقعه ارادی نیست مثل مرگ، و اگر خود آن واقعه ارادی باشد آثار و نتایجش را قانون معین می‌کند و با آنچه که عامل آن خواسته تفاوت دارد. بنابراین حتی در جایی که شخصی عمداً به دیگری ضرر می‌زند یا از اجرای قراردادی خودداری می‌کند قصدش مسئولیت خود نیست. مسئولیت را قانون بر او تحمیل می‌کند.