کتاب توسعه اجتماعی نشر پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی

امروزه توسعه اجتماعی از موضوعات مهم عرصه دانش‌پژوهی و سیاست‌گذاری محسوب می‌شود. توسعه اجتماعی عبارت است از رهاسازی و مهار نیروها و انرژی‌های اجتماعی از طریق سازماندهی مناسب آنها، به نحوی که میزان تولید بالا رفته و نتایج مطلوب‌تری را به ارمغان آورد. این فرآیند وابسته به سازوکار‌هایی است که انرژی‌های گروهیِ جامعه را هدایت و به فعالیت‌ها و اقدامات جدید و ارزنده تبدیل می‌کند. امروزه تردیدی نیست که تمام عوامل، ابزار، شرایط، اثرگذارها و فرآیندهای «توسعه» باید در چارچوب «توسعه اجتماعی» قرار گیرد. این چارچوب، دسته‌ای از ابزارها را در اولویت و دسته‌ای دیگر را در محدودیت قرار می‌دهد و می‌تواند روابط و فرآیندهای اصلی توسعه را مشخص کند؛ فرآیندهایی که برای رسیدن به نتایج مطلوب تعامل همه عوامل را تحت نفوذ خود درمی‌آورد. بدین ترتیب می‌توان به یک دیدگاه مناسب یا روشی دقیق و ظریف دست یافت و تمامی پدیده‌ها و زمینه‌های توسعه را از چندین دیدگاه مورد بررسی قرار داد. توسعه اجتماعی دو جنبه دارد که دارای یک رابطه درونی و دوسویه است: جنبه یادگیری و جنبه کاربرد. جامعه همواره به دنبال راه‌هایی است که بتواند آرزوهای خود را برآورده سازد و مکانیسم‌های سازماندهی را برای رسیدن به اهداف اقتصادی و اجتماعی گسترش دهد. کشف و اکتشاف، آگاهی را بالا می‌برد و کاربرد بر روند سازماندهی اجتماعی تأثیر می‌گذارد و آن را تسریع می‌کند. زمانی که بشر بتواند با محیط‌های فکری، اجتماعی و مادی رابطه برقرار کند توسعه اجتماعی نیز صورت می‌گیرد. هجوم عوامل خارجی، فشار شرایط اجتماعی و فیزیکی، اسرار ماهیت فیزیکی و پیچیدگی‌های رفتاری همگی انسان را بر آن می‌دارند که تجربه و خلق کند و به نوآوری‌های جدید دست یابد.