کتاب هنر عشق ­ورزیدن نوشته اریک فروم

از داستان‌ «رمئو و ژولیت» گرفته تا داستان‌ «تایتانیک» عشق همیشه مفهومی جذاب و در عین حال مبهم است که معمولا انسان در پیدا کردن ماهیت اصلی آن ناتوان است. در واقع ممکن است ناتوانی انسان در این باشد که آیا عشق تنها واکنشی شیمیایی در مغزاست  یا کششی جسمانی است؟  آیا عشق  پدیده‌ای است که برای به دست آوردن آن نیاز به جادو و نیروهای اسرارآمیز داریم؟ واقعیت این است که انسان برای به دست آوردن عشق  واقعی تنها کافی است راه‌های چگونگی عشق‌ورزیدن را یاد بگیرد.

اریک فروم در کتاب  هنر عشق ورزیدن از چگونگی و چرایی عشق ورزیدن صحبت می‌کند. فروم توضیح می‌دهد که عشق رویایی و رمانتیک ، حسی است که وجود انسان در عالم واقع به آن گره خورده است و هستی انسان تنها با عشق واقعی است که معنا می‌شود.

درباره کتاب هنر عشق ورزیدن

کتاب هنر عشق ورزیدن کتابی است درباره اینکه چطور باید عشق ورزیدن را به عنوان یک هنر یاد بگیریم؟ نویسنده در شروع تاکید می‌کند که اول از هرچیز خوانندگان باید بدانند که عشق‌ورزی هم مثل زیستن یک هنر است. و برای یادگیری این هنر باید همان راهی را پیش بگیریم که برای یادگیری هنرهای دیگری مثل موسیقی، نقاشی، نجاری، یا هنر طبابت و حتی مهندسی انتخاب کرده‌ایم.

کتاب هنر عشق ورزیدن برای کسانی که دنبال دستورالعمل‌های ساده و عملی برای عشق‌ورزیدن هستند مناسب نیست چراکه اریک فروم نویسنده‌ی کتاب، نگاه هنرمندانه‌تری به نحوه عشق‌ورزی دارد. او در کتاب هنر عشق ورزیدن مهارت و توانایی عشق ورزیدن را تقویت و درعین‌حال با اصول دقیق می‌آموزد. فروم در این کتاب با بیان ساده و روان مفاهیم را توضیح می‌دهد پرا که معتقد است بسیاری از جوامع روز به‌روز بسیاری از ایده‌ال‌ها و ارزش‌های خود را از دست می‌دهند و آن‌چه ما از عشق می‌شناسیم در حقیقت تعریف درست عشق نیست.

فروم با دیدگاهی روانکاوانه اشکال مختلف عشق را معرفی می‌کند (عشق مادرانه، عشق پدرانه، عشق به جنس مخالف، عشق به خود و خدا) و به خطراتی که جامعه سرمایه‌داری برای عشق ایجاد می‌کند هم اشاره می‌کند. کتاب هنر عشق ورزیدن خواننده را متقاعد می‌کند که برای دست‌یابی به مهارت عشق ورزیدن اول از هرچیز شخص باید در جهت تکامل شخصیت خود بکوشد تا به تعالی و جهتی سازنده برای یادگیری این استعداد برسد.

با این‌که 50 سال از مرگ اریک فروم  گذشته است اما کتاب هنر عشق ورزیدن برای کسانی که دوست دارند بدانند، هنوز هم خواندنی و کاربردی است.

خلاصه‌ای از کتاب هنر عشق ورزیدن

کتاب هنر عشق ورزیدن The Art Of Loving چهار فصل دارد. عنوان فصل‌های کتاب به ترتیب «آیا عشق، هنر است؟»، «تئوری عشق»، «عشق و فروپاشی آن در جامعه‌ی غربی معاصر» و «تمرین عشق» هستند.

اریک فروم در این کتاب نگاهی اجمالی بر تئوری عشق و دغدغه‌های انسان معاصر با گستره و اهمیت آن دارد. او در بخش اول کتاب تاکید دارد که انسان می‌تواند با یادگیری هنر عشق‌ورزیدن ابتدا باید به دانش تئوری دست پیدا کرد و بعد با تمرین و ممارست آن را به مرحله عمل رساند. او در ادامه توضیح می‌دهد : «اما در کنار یادگیری نظری و تمرین یک عامل سوم هم هست که برای استاد شدن در زمینه‌ی هنر ضروری است. استاد باید تسلط هر چه بیشتر بر هنرش را دغدغه‌ی نهایی خود بداند و در دنیا، چیزی نباشد که برای او مهم‌تر از آن هنر باشد. این نکته در مورد موسیقی، پزشکی و نجاری و عشق صدق می‌کند» و در ادامه گام‌های لازم برای کسب مهارت در هنر عشق‌ورزی را بیان می‌کند.

در بخش دوم فروم انواع عشق را در بخش‌های «عشق والدین و کودک» همان عشق  پدر و مادر و فرزند، «معشوقه‌ها»، «عشق برادرانه»، «عشق مادری»، «عشق شهوانی» یا جنسی، «عشق به خود» و «عشق به خدا»  جداگانه توضیح می‌دهد. نویسنده در ادامه‌ی توضیحات خود در این بخش بیان می‌کند که وقتی این ملاحظات را در نظر می‌گیریم ممکن است به این نتیجه برسیم که عشق، کاملا عملی ارادی است و با پذیرش تعهد و مسئولیت همراه است و اینکه طرفین عشق چه کسی هستند این واقعیت را تغیر نمی‌دهد. وقتی ازدواج سر گرفت، یا ارده آزاد طرفین است که بقا و استمرار آن را تضمین می‌کند و دیگر فرق نمی‌کند که ازدواج نتیجه‌ی تصمیم دیگران بوده است یا نتیجه‌ی تصمیم فردی.

بخش سوم با عنوان «عشق و فروپاشی آن در جامعه‌ی غربی معاصر» این موضوع را مطرح می‌کند که: «عشق ظرفیتی است که در شخصیت بالغ و مولد شکل می‌گیرد با این همه توانایی عشق‌ورزی فردی که در فلان فرهنگ زندگی می‌کند به تاثیری که آن فرهنگ روی شخصیت یک انسان معمولی می‌گذارد بستگی دارد» و در ادامه توضیح می‌دهد که آیا ساختار اجتماعی تمدن غربی و روح برآمده از آن برای رشد عشق مساعد است یا نه.

اریک فروم در بخش پایانی کتاب «تمرین عشق» بیان می‌کند که حالا بعد از یادگیری تئوری‌ها باید با تمرین و ممارست عشق‌ورزی را یاد گرفت. او ضمن تاکید بر این موضوع که یادگیری هر هنری حتی عشق‌ورزی نیاز به اصل‌هایی دارد. او نظم، صبر، تمرکز و ایمان را لازمه‌ی تمرین می‌داند.

درباره اریک فروم نویسنده کتاب هنر عشق ورزیدن

اریک فروم Erich Fromm یکی از بزرگان مکتب روانشناسی اومانیستی روانكاو و فيلسوف اجتماعي است که بسیار تلاش کرد تا روانشناسی «زیگموند فروید» را بررسی و ارزیابی کند. او ابتدا از پیروان مکتب فروید بود اما بعدها منتقد او شد.

فروم در سال ۱۹۰۰ در آلمان در شهر «فرانكفورت» متولد شد و تحصیلات خود را در سال 1927 در رشته‌ی روانکاوی دانشگاه «برلین» تکمیل کرد و بعد از آن بین سال‌های 1929 تا 1932 به‌عنوان استاد روانشناسی در دانشکده علوم اجتماعی شهر فرانکفورت تدریس کرد. فروم یکی از روانشناسان مطرحی است که در طول جنگ جهانی دوم زمانی که نازی‌ها در آلمان به قدرت رسیده بودند به آمریکا سفر کرد و در دانشگاه‌های معتبر آمریکا مثل دانشگاه‌های معتبر «نیویورک»و «کلمبیا»   روانشناسی تدریس می‌کرد.

بر اساس ديدگاه فروم «هر انسانى ـ خواه مقدس باشد يا جانى ـ تمامى انسانيت را درون خود دارد و بين آن‌ها هيچ تفاوتى نيست». درواقع اين ديدگاه يكى از مفاد پانزده ‏گانه‏‌ای بود كه گروهى از انديشمندان اومانيست در سال 1933 در بیانیه اول خود امضا کردند و طبق بند هفتم آن به این موضوع كه «دين، دربردارنده فعاليت‏ها، اهداف و تجربياتى است كه به لحاظ انسانى اهميت دارد» پایبند شدند.

اریک فروم با تحقیقات و پژوهش‌های خود در حوزه روانشناسی اجتماعی و فرهنگی ـ فلسفی روانشناسی از منتقدان فروید بود.

فروم درزمینه‌ی عشق و تأثیرات روان‌شناختی آن تحقیقات و پژوهش‌هایی انجام داد و یکی از روانشناسانی است که تئوری‌های قدرتمند و تحلیل‌های روان‌شناختی را درباره‌ی عشق مطرح کرده است. او در کتاب هنر عشق ورزیدن چهار مؤلفه و عنصر که در همه‌ی اشکال کامل عشق مشترک است را بیان می‌کند؛ و این نکته را ذکر می‌کند که: «علت اینکه می‌گویند در عالم عشق هیچ نکته آموختنی وجود ندارد این است که مردم گمان می‌کنند که مشکل عشق مشکل معشوق است و نه مشکل استعداد. مردم‌دوست داشتن را ساده می‌انگارند و برآنند که مسئله تنها پیدا کردن یک معشوق مناسب یا محبوب دیگران بودن است. هیچ فعالیتی، هیچ کار مهمی وجود ندارد که مانند عشق با چنین امیدها و آرزوهای فراوان شروع شود و بدین‌سان به شکست بینجامد».

اریک فروم کتاب هنر عشق ورزیدن را در سال 1956 منتشر کرد. این کتاب بعد از انتشار بسیار محبوب شد و چندین میلیون نسخه از آن در سراسر جهان به فروش رفت. نکته‌ی جالب درباره‌ی این کتاب این است که باوجود این‌که بیش‌از چند دهه از انتشار آن می‌گذرد اما همچنان کتاب هنر عشق ورزیدن به زبان‌های مختلف ترجمه و منتشر می‌شود.

اغلب آثار اریک فروم در ایران ترجمه شده است که از میان آن‌ها می‌توان به کتاب‌های: «انسان برای خویشتن»، «گریز از آزادی»، «روانکاوی دین»، «هنر بودن»، «رسالت زیگموند فروید»، «هنر گوش دادن»، «سرشت راستین انسان»، «جزم‌اندیشی مسیحی» و «فراسوی زنجیرهای پندار» اشاره کرد.

فروم بعد از سال‌ها تحلیل و بررسی موشکافانه در جامعه و با تکیه بر دیدگاه‌های فلسفی خود توانست تئوری‌های ارزشمندی را به جامعه روانشناسی ارائه کند. او در سال 1980 در کشور سوئیس از دنیا رفت؛ اما اندیشه‌های او برای نسل‌های بعد ماندگار شد.

ترجمه کتاب هنر عشق ورزیدن

کتاب هنر عشق ورزیدن اولین بار در سال 1348 با ترجمه‌ی «پوری سلطانی» از سوی انتشارات امیرکبیر منتشر شد. این ترجمه در سال‌های بعد با ویرایش‌های جدید منتشر می‌شد. آخرین نسخه منتشر شده از کتاب هنر عشق ورزیدن با ترجمه‌ی «پوری سلطانی» در سال 97 از سوی انتشارات مروارید راهی بازار نشر شد و تا امروز بیش‌از 30 بار تجدید چاپ شده است. انتشارات علمی و فرهنگی هم این کتاب را با ترجمه‌ی «پوری سلطانی» منتشر کرده است.

از کتاب هنر عشق ورزیدن ترجمه‌های زیادی موجود است، از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به ترجمه‌ی «شاپور پشابادی» اشاره کرد. خرید و دانلود نسخه الکترونیک  کتاب هنر عشق ورزیدن ترجمه‌ شاپور پشابادی در همین صفحه در دسترس است. کتاب صوتی هنر عشق ورزیدن را هم می‌توانید در سایت فیدیبو دانلود کنید و بشنوید.

کتاب هنر عشق ورزیدن با ترجمه‌ی «ابوذر کرمی» از سوی «نشر نسل نواندیش»، ترجمه‌ی «کیومرث پارسای» در «نشر تمدن»، ترجمه‌ی «سعدالله علیزاده» در «نشر مصدق» و ترجمه‌ی «سمیه سادات آل حسینی» از برگردان‌های فارسی این اثر در ایران هستند.

 میکروبوک الکترونیک (پی دی اف) ومیکروبوک صوتی هنر عشق ورزیدن  برای افرادی که می‌خواهند در زمان‌ کمتری این کتاب را بخوانند در سایت فیدیبو برای خرید اینترنتی و دانلود قرار گرفته است.