کتاب چگونه می‌نویسم
۱۷ روش از ۱۷ نویسندۀ خلاق معاصر

از مشق های دبستانی تا پایان نامه های دانشگاهی، از یادداشت کارها و خریدهای روزانه تا دفترهای خاطرات، از پیامک های شخصی تا ایمیل های اداری، هر روز را با نوشتن آغاز و با نوشتن تمام می کنیم.
موضوع «نوشتن» از سنگ نوشته های اولیه تا نوشته های الکترونیکی اخیر را دربرمی گیرد.
امروز دیگر نمی توان تنها به شکل های کلاسیک «نوشتن» بسنده کرد. درحال حاضر نویسندگان بسیاری در دنیا مقاله ها و آثارشان را در شبکه جهانی اینترنت منتشر می کنند.

پرورش خلاقیت

جیمز کلیر

ترجمه نسترن صائبی

جیمز کلیر(۱) در حوزه علوم رفتاری، تسلط بر عادت ها و افزایش خلاقیت می نویسد. مطالب وی در مجله های «تایم»، «فوربس»(۲)، «اینترپرنر»(۳) و «بیزینس اینسایدر» منتشر شده است. مقالات کلیر در سایتش، هر ماهه ۵۰۰ هزار خواننده دارد.

هیچ وقت در زندگی ام فکر نکرده بودم که آدم خلاقی هستم. چون نه سازی بلد بودم بزنم و نه مهارتی در طراحی، نقاشی یا هنر و صنعتی داشتم.
این قضیه ادامه داشت تا به کشور اسکاتلند رفتم. در آنجا تصمیم گرفتم که دوربینی بخرم و عکس بگیرم. یک سال از خریدن دوربین گذشت و من دیدم ۱۰۰ هزار عکس گرفته ام. با این تجربه متوجه شدم که خلاقیت چیزی است که می توان آن را پرورش داد.
از آن زمان تا امروز کارهای خلاقه ام را ادامه د اده ام. هر دوشنبه و پنجشنبه یک مقاله جدید نوشته ام. گاهی هم نقاشی هایی را به آنها اضافه کرده ام. این درحالی است که همچنان در اطراف جهان می گردم و عکس می گیرم.
دلیل نوشتن مطالبی که در ادامه خواهید خواند، نکاتی است که در طی این مدت یاد گرفته ام و دلم می خواهد که با شما در میان بگذارم. امّا پیش ازآن باید حقیقت ساده ای را بیان کنم: «هریک از ما در درون خود استعدادی داریم که فقط خودمان می توانیم آن را کشف کنیم.»

ماجرای جالب و افسانه‎واری در مورد «پابلوپیکاسو» هنرمند سرشناس اسپانیایی نقل می کنند. چون قدرت تولید هنری اش به حدی رسیده بود که در عرض چند دقیقه اثری بدیع خلق می کرد.
امّا ماجرا از این قرار است که یک روز پیکاسو درحال قدم زدن در بازار بود. خانمی او را به جا می آورد. پس به طرفش می آید و تکه کاغذی از کیفش درمی آورد و می گوید: «آقای پیکاسو، من طرف دار آثارتان هستم. آیا ممکن است لطف کنید و طرح کوچکی روی این کاغذ برایم بکشید؟»
پیکاسو لبخند می زند و به سرعت طرحی کوچک، امّا زیبا و هنری روی کاغذ می کشد. بعد آن را به خانم می دهد و می گوید: «بفرمایید. یک میلیون دلار می شود.»
خانم با تعجب می گوید: «امّا آقای پیکاسو، کشیدن این شاهکار کوچک فقط چند دقیقه وقتتان را گرفت.»
پیکاسو می گوید: «خانم عزیز، من سی سال کار کرده ام تا بتوانم این شاهکار کوچک را در عرض چند دقیقه بکشم.»
البته پیکاسو تنها فردی نیست که دهه ها کار کرد تا در هنرش به استادی رسید. بلکه این طریقی است که نوابغ بسیاری طی کرده اند. حتّی اشخاصی که از استعداد درخور توجهی برخوردار بوده اند، به ندرت دیده شده که کار درخشانی را قبل از دهه ها تمرین عرضه کنند.
امّا چرا تمرین کردن، این قدر اهمیت دارد و چگونه می توانیم استعدادهای خلاقه خود را ازاین طریق آشکار کنیم؟

در سال ۲۰۰۲ مارکوس زوساک(۴) شروع به نوشتن کتابش کرد. او کارش را با طراحی نقشه داستان آغاز کرد. بعد فهرست سرفصل ها و صفحات هرفصل را تهیه کرد. برخی از آنها تا پایان داستان ثابت ماندند، امّا بسیاری هم تغییر کردند.
در ابتدا وقتی که زوساک شروع به نوشتن کرد، ماجرای داستان را از زبان «مرگ» روایت کرد. یعنی راوی داستان، مرگ بود. امّا آن چیزی از آب درنیامد که او دلش می خواست.
پس روایتگر داستان را تغییر داد و آن را از دید شخصیت اصلی داستان نوشت. امّا بازهم جایی ایراد داشت.
دفعه دیگر داستان را از دید آدمی بیرون از ماجرا نوشت. باز هم خوب نشد.
او زمانِ حال را امتحان کرد. بعد در زمان گذشته نوشت. امّا کار پیش نرفت.
پس زوساک کارهایی را که انجام داده بود، از اول مرور کرد. آنها را تغییر داد، ویرایش شان کرد. و وقتی که بالاخره به نتیجه رسید، اولین فصل کتاب را ۲۰۰ بار بازنوشته بود.
او درنهایت به انتخاب اولش بازگشت و داستان را از زاویه دید مرگ نوشت. امّا این بار همانی شد که می خواست.
پس از انجام همه این کارها، سه سال هم طول کشید تا رمانش را نوشت. او عنوانش را «کتاب دزد» گذاشت.
زوساک بعد از انتشار کتابش در مصاحبه ای گفت: «دراین سه سال، هزار مرتبه نزدیک بود که شکست بخورم، امّا هربار، هرکدام ازآنها به آنچه که می خواستم بنویسم، نزدیک ترم کردند.»
شهرت کتاب همه جا پیچید. ۲۳۰ هفته در فهرست کتاب های پرفروش روزنامه «نیویورک تایمز» قرار داشت. «کتاب دزد» ۸ میلیون نسخه فروش کرد و به ۴۰ زبان ترجمه شد. چند سال بعد هم هالیوود ازروی آن فیلمی ساخت.