یکی از اصلیترین راههای رسیدن به «تئاتر ملی» گذر از «نمایشهای ایرانی» است و برای شناخت هر چه بیشتر نمایش ایرانی میبایست مطالعهی همه جانبهای را در اسطورهها، افسانهها، ادبیات، تاریخ، باورها و اعتقادات مذهبی و ملی و حتی قومی آغاز کرد. هنرمندی که شناخت کافی از تاریخ، جامعه و فرهنگ کشورش نداشته باشد، اثرش به بیهویتی سمت و سو پیدا میکند و قادر به خلق زبان خاص برای پیوند هر چه بیشتر با مردمش نیست. نگاه مردمی و بومی یک از مؤلفههای ممتاز نمایش ایرانی است. او به دنبال کشف ارتباطات تازه با فرهنگ و جامعهی خویش است، نگاهی جستوجوگر که شیوههای دیروز زندگی و ربط آن با حقایق درونی انسان امروز را در پیوندی خلاق و زنده با طرح مضامین اجتماعی به زبان والای نمایش ابراز میدارد. تئاتری که شناسنامهی یک ملت را همپا با ارزشهای فرهنگی جامعه به مثابهی پرچم یک سرزمین هویدا میسازد.
«تعزیه» و «تقلید» دو گونهی اساسی نمایش ایرانی به شمار میروند که هر کدام به طور جداگانه بخشی از ذوقیات و خلقیات ایرانی را ابراز میدارند و جشنواره پانزدهم آرزومند است که در کنار اجراهای گوناگون نمایشی به اهتمام پژوهندگان این عرصه مبانی نظری نمایش ایرانی را در مطالعات بنیادی مورد توجه قرار داده و زمینههای استحکام تئاتر ایرانی را با تحقیقات خود فراهم آورند.