کتاب زمان و وجود بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه

این گفتار تشکیل شده از درس‌گفتار هایدگر دربارۀ زمان و وجود که به همراه خلاصه‌ای از شش جلسه سمینار منتشر شده است. به‌علاوۀ سخنرانی «دربارۀ پایان فلسفه و وظیفۀ تفکر» و قطعاتی از بازاندیشی رابطۀ هایدگر با پدیدارشناسی. این مقدمه می‌کوشد به بیان کوتاه، مسیر از وجود و زمان تا زمان و وجود را وارسی کرده و توضیح دهد.

از یک نگاه بیرونی، روشن است که زمان و وجود وارونۀ نخستین اثر سترگ هایدگر یعنی وجود و زمان است. ولی مسیر از وجود و زمان به زمان و وجود چنان ظریف و پیچیده است که نمی‌شود خام‌اندیشانه از وارونگی این دو سخن بگوییم. زیرا در گفتارهای سپسین، این مفاهیم تغییرات ژرفی پذیرفته بی‌آنکه فتوری در معنای اولیه و بنیادین آن‌ها پدید آمده باشد.

هایدگر در وجود و زمان، از هرمنوتیک پدیدارشناسانۀ هستی آدمی، ‌به‌سوی هستی‌شناسی بنیادین می‌رود، او لایه‌های تجربه را وامی‌چیند و با تحلیل اشیای طبیعی تحت عنوان فرادست (vorhandensein)، و اشیای مصنوعی (zuhandensein) تحت عنوان دستواره و باطن وجود آدمی ‌در ساختار اساسی پروا (care)، این لایه‌ها را برمی‌گیرد. این ساحت‌های سه‌گانه، برسازندۀ وحدت هستی ـ در ـ عالم سرآغازین و تجزیه‌ناپذیر هستی‌اند. این وحدت، وام‌گرفته از میراث هوسرلی مفهوم آگاهی بسان امری التفاتی است. هر آگاهی‌ای، آگاهی از چیزی است. بنابراین چیزی که شبیه سوژۀ بی‌عالم بشود فرض کرد وجود ندارد (نمونۀ آن بودۀ اندیشندۀ دکارتی است res cogitans)، به‌همین ترتیب هیچ معنایی از لحاظ پدیدارشناختی برای عالم بدون آدمی ‌وجود ندارد. می‌توان طبیعت اصلی آدمی ‌را آگاهی دانست؛ آن‌گونه آگاهی، که متوجه به هستی ـ در ـ عالم خویش است. آدمی براساس این توجه به هستی ـ در ـ عالمی که دارد می‌تواند مراقب و متوجه سایر موجودات شود. وقتی هایدگر می‌گوید زمان شرط امکان پرواست و به بیان دیگر ساختار مقوم آن است، او هنوز از پایه، درون چارچوب کانتی است که اصل پرسش آن چنین است: چه چیزی الف را امکان‌پذیر کرده؟ این وحدت سه برون‌خویشی (اکستازی، جذبه یا برون‌ایستی) زمان یعنی گذشته، حال و آینده است که برسازندۀ برون‌شدگی بنیادین است، شفافیتی مرموز و گشودگی‌ای که ویژگی آگاهی آدمی را در مقابل ابهام همان‌اندازه مرموز سایر اشیا مشخص می‌کند. می‌توان گفت که، برای مثال، نبود خودآگاهی در حیوانات به همان اندازه برای‌مان غریب است که خودآگاهی خودمان عجیب است اما به‌گونه‌ای دیگرسان.

-مقدمه کتاب-