کتاب کاپیتال مارکس نشر نی

فرایند کارِ انسان‌ها کاملاً با فعالیت غریزی حیوانات فرق دارد. عنکبوت اعمالی را انجام می‌دهد که به اعمال یک بافنده شبیه است، و زنبور با ساختن خانه‌های مشبکیِ لانۀ خود، بسیاری از معماران انسانی را خجالت‌زده می‌کند. اما امتیاز بدترین معمار به بهترین زنبور این است که معمار پیش از آن‌که بنای خود را در عالَمِ واقع بسازد، آن را در ذهن خود بنا می‌کند. در پایانِ هر فرایندِ کار، نتیجه‌ای حاصل می‌شود که از همان آغاز در تصور کارگر بوده و بنابراین پیشتر به طور ذهنی وجود داشته است. انسان نه‌تنها در شکل مواد طبیعی تغییری پدید می‌آورد، بلکه قصد خود را نیز در آن‌ها محقق می‌کند. و این قصدی است که انسان از آن آگاه است و شیوۀ فعالیت او را با صلابتِ یک قانون تعیین می‌کند و او باید ارادۀ خود را پیرو آن کند.