کتاب دانش نشانه گذاری در خط فارسی علی قاسم زاده نشر چشمه

از ابتدای آشنایی نویسندگان و مترجمان ایرانی با نشانه‌های نقطه‌گذاری و تقلید و به‌کارگیری آنها در خط فارسی تا عصر حاضر، دانش نقطه‌گذاری در زبان فارسی، سیری تکاملی پیموده است و خوشبختانه تا کنون کتابها و مقالاتی فراوان در این موضوع تحقیق، تدوین و منتشر شده است. با تأسیس واحدهای ویراستاری در غالب مؤسسات نشر، نشانه‌گذاری در خط فارسی تا حدی قاعده‌مندتر، و بتدریج کاملتر شده است؛ با این همه، به دلیل اینکه نشانه‌گذاری بر اساس قواعد ثابت و خدشه‌ناپذیری بنا نشده و چه بسا سلیقه‌های فردی و سازمانی در کاربرد متعدد و متنوع و مختلف نشانه‌ها، تأثیر فراوان داشته است، در نتیجه آثار منتشرشده در این زمینه ضمن تشتت و نقصان، در مواردی با هم اختلاف نظر دارند؛ بویژه آنکه این نشانه‌ها در اصل برای زبان فارسی وضع نشده و انطباق آنها با این زبان با دشواریهایی همراه بوده است. روشن است اینگونه اختلاف‌نظرها و تشتت و ترجیح سلیقه‌های فردی بر خرد جمعی و وفاق گروهی، همواره از دغدغه‌های اساسی بزرگان ادب فارسی بوده است. کتاب حاضر که با تکیه بر دانش متقدمان این فن و ملاحظه و مطالعهٔ آثار آنان، و همراه کردن سالها تجربهٔ تحصیل و تدریس صاحبان این قلم فراهم شده، گامی دیگر در زمینهٔ نشانه‌گذاری فارسی است که با احساس ضرورت نگارش کتابی جامع و مستقل در دانش سجاوندی فارسی نگاشته شده است و بیش از هر چیز در پی دستیابی به جامعیت، یکپارچگی، جلوگیری از تشتت و به‌گزینی و صحت‌مندی نشانه‌هاست. در این کتاب تلاش شده ضمن بهره‌گیری از آثار منتشرشده با طبقه‌بندی جدیدتر و نگاهی نقادانه ـ به تفکیک ـ به معرفی، تعریف و کاربرد اصلی‌ترین نشانه‌های نقطه‌گذاری در خط فارسی اشاره شود، و با ذکر مثالهای متنوع، کاربرد آنها تبیین و چه بسا مطالب و دیدگاههایی جدید به یافته‌های پیشینیان افزوده گردد. از این رو، این کتاب می‌تواند فتح بابی برای دانشجویان، پژوهشگران، مؤلفان، مترجمان و ویراستاران و ... باشد. بی‌گمان این اثر نیز همانند هر اثر تحقیقی دیگر به سبب ماهیت خطاپیشهٔ ذهن انسانی، خالی از خطا و خلل و اشتباه و کاستی نخواهد بود. امید است با نقد و تذکر ارباب نظر، این کتاب در چاپهای بعدی با به‌کارگیری رهنمودها، بسامان‌تر، و کاستی‌ها و خطاهای آن مرتفع گردد. در پایان شایسته است از جناب آقای کیائیان مدیر محترم و دانشور انتشارات نشرچشمه و همکاران ایشان که امکان چاپ و نشر این کتاب را فراهم کردند، صمیمانه سپاسگزاری کنیم. و آخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمین. نیکوبخت ـ قاسم‌زاده