کتاب دلم بدجور زندگی کردن می خواهد نشر انتشارات سخن

ما مثل عاشق‌ها سراغ چخوف رفتیم؛ نرم و آهسته و با لطافت تمام. همان‌طور که خود او بود و سعی کردیم به رشته‌هایی دست یابیم که بین او و آثارش تنیده شده بود: ششصد و سی و پنج داستان کوتاه، یادداشت‌های سیبری‌، دفترچه‌ها، شانزده نمایشنامه و هزاران نامۀ رد و بدل شده‌‌ی دیگر او. حس کردیم که کنار او بر روی تراس، در ملیخوو نشسته‌ایم و به او که از همه چیز می‌گوید، گوش سپرده‌ایم: از مردم، از دهقانانی که مداوا می‌کند، از درختانی که می‌کارد، از تولستوی، از داستان یا نمایشنامه‌ای که در حال نگارش آن است، از استپ، از مدرسه‌ای که ساخته است، از زنان زندگی‌اش و از هر آنچه او را به خنده وا می‌دارد. چشمانش را دیدیم که چطور می‌خندد وقتی دوستانش، «اهالی ادب» را مسخره می‌کند، و چطور خشمگین می‌شود وقتی‌که فقر، نادانی، دروغ و پیش‌داوری را توصیف می‌کند. با نشان دادن تجربیات زندگی‌اش راز او را قطره قطره چشیدیم و دیدیم که چطور آثارش کلمه به کلمه شکل گرفته‌اند. چطور می‌توان تحت تأثیر این مرد قرار نگرفت؟ کسی که زندگی‌اش به مبارزه گذشت و سعی کرد در تمام نوشته‌هایش، انسانیت را احیا کند. او تمامی رنج‌ها و درد‌هایش را به هنر تبدیل می‌کرد. او به دنبال جاودانگی بود و در کمال صداقت و راستی به خودش و افراد پیرامونش نگاه می‌کرد. او آینه‌ای در برابر ما گذاشت تا بتوانیم شأن انسانی خود را دوباره باز یابیم. به‌راستی چرا نمایشنامه‌های چخوف شمارِ بیشترین اجرا را در جهان به خود اختصاص داده‌اند؟ به این دلیل که آثار او به بحران‌های هویتی و انسانی پاسخ می‌دهند. چخوف، مظهرِ تناقض‌هاست: یک برده‌زاده است، کودک کتک‌خورده‌ای است که به دنبال جاودانگی می‌گردد، نویسنده است، نمایشنامه‌نویس است، پزشکی که خودش بیمار است، آرام و شورش‌گر است، ایده‌آل‌گرا و ضد تمام ایدئولوژی‌هاست، بی‌پول اما بخشنده است، گاه طناز و گاه تراژیک است و از تمام سلطه‌گری‌ها تنفر دارد؛ مانند سلطه‌گری والدین بر فرزندان، مردان بر زنان و مقتدران بر ضعیفان. چخوف به طرز وحشتناکی مهربان بود. بدون تعارف همه را توصیف می‌کرد، اما کسی را قضاوت نمی‌کرد. او یک دمکرات واقعی بود چرا‌که انسان را مرکز همه چیز قرار می‌داد. چخوف کل روسیه به آن بزرگی را به ما نشان می‌دهد: تمام طبقات اجتماعی در تمامی سنین، اما این همۀ ماجرا نیست. او طوری آن‌ها را توصیف می‌کند که هیچ‌کس پیش از او، حتی تولستوی، به این زیبایی این کار را انجام نداده است. او می‌گوید که پیش از همه چیز ما انسان هستیم. انسان‌ها اول انسان هستند، بعد کشیش، روس، کارگر یا هر چیز دیگری و برای همین، همه با هم برابرند چون در درجۀ اول انسان هستند.