کتاب حکم رانی بر خود و دیگران نشر چشمه

«آنچه مشخصه عمل عدالت است، توسل به دادگاه و قضات نیست. آنچه مشخه‌ی فعل حقوقی، فرایند یا رویه در معنای وسیع آن است، توسعه‌ی منظم یک اختلاف است و مداخله‌ی قضات، نظر یا تصمیم آن‌ها، تنها یک اپیزود از این تحول است. چیزی که نظم حقوقی را تعریف می‌کند، نحوه رویارویی افراد با یکدیگر و شیوه مباحثه‌ای است که باید اتفاق بیفتد. قانون‌گذاری و مباحثه، قانون‌گذاری و مباحثه، این رویه حقوقی است» این جملات را میشل فوکو، اندیشمند فرانسوی گفته است. رویکردهای او بسیار قابل‌توجه‌اند و باعث بحث و گفتگوهای زیادی شده است. یکی از جالب‌ترین کتاب‌هایی که از او وجود دارد «حکمرانی بر خود و دیگران» است. این آخرین مطالبی است که به زبان انگلیسی از فوکو در دسترس است و نقطه‌ی عطفی اساسی در توسعه نظریه تأثیرگذار فوکو در مورد عدالت و قانون جزا است.

حکمرانی بر خود و دیگران

The government of self and others یک اثر خواندنی و جالب است. این اثر در حقیقت یک کتاب نیست بلکه حاصل بیست جلسه صحبت‌های فوکو در کالج دو فرانس در قالب کرسی درسی «تاریخ نظام‌های اندیشه» بود. فوکو تدریس در این کرسی را در سال ۱۹۷۰ به عهده گرفت و استقبال بی‌نظیری که پژوهشگران، دانشجویان و افراد عادی از آن کردند باعث شد این جلسات بیشتر موردتوجه قرار بگیرند و ادامه پیدا کنند. مجموعه دروسی که او در سال ۱۹۸۳ در این کالج ارائه کرد به نام حکمرانی بر خود و دیگران شناخته شده است. این کتاب در سال ۲۰۱۱ منتشر شد.

آنچه در این سخنرانی ارائه شده است تحقیقی درباره‌ی مفهوم آزادی بیان و پارسیا است و سپس به فلسفه‌های باستانی می‌پردازد. او مفهوم حقیقت‌گویی و بیان آزادانه  در یونان باستان را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد چگونه شجاعت حقیقت‌گویی، اساس اخلاقی فراموش‌شده‌ی دموکراسی آتن را تشکیل می‌دهد. این کتاب دیدگاه جدیدی درباره‌ی رابطه خاص فلسفه با سیاست ارائه می‌کند.

فوکو از روش‌های تحلیلی خودش استفاده می‌کرد اما همیشه از این موضوع شاکی بود که مجبور بود کلاس را به شکلی بگذارند که انگار در حال بازی تئاتر است و هیچ تعاملی میان او و مخاطبانش وجود نداشت. فوکو معتقد بود در کلاس‌های او باید سؤال پرسیده شود تا جهت‌گیری درست درس انجام شود و این اتفاق در کلاس‌ها هرگز نیفتاد.

نقدها و نظرات درباره حکمرانی بر خود و دیگران

اندیشمندان مختلفی درباره‌ی کتاب حکمرانی بر خود و دیگران اظهارنظر کرده‌اند. در ادامه به تعدادی از این جملات اشاره می‌کنیم:

در نقد که نقد کتاب نیویورک نوشته است آمده است: «فوکو ذهن هوشیار و حساسی دارد که می‌تواند سطوح آشنای کدهای روشنفکری تثبیت شده را نادیده بگیرد و سؤالات جدیدی بپرسد. او کیفیتی دراماتیک به حرکت فرهنگ می‌بخشد.»

مجله‌ی Nation در این باره نوشت: «وجود فوکو اهمیت زیادی برای درک ما از جایی که هستیم دارد» همچنین لایبراری ژورنال درباره‌ی این کتاب نوشته است: «این سخنرانی‌ها نقطه‌نظرات مهمی درباره‌ی اولویت فوکو در آثار بعدی‌اش ارائه می‌دهد، اولویتی مانند رابطه‌ی قدرت و دانش.»

بوک فروم هم در این باره نوشته است: «ایده‌هایی که در هر صفحه از کتاب وجود دارند درخشان‌اند. ممکن است این کلمات در دهه‌ی ۷۰ و ۸۰ گفته شده باشند اما آن‌قدر زنده‌اند که انگار دیرزو نوشته شده باشند.»

میشل فوکو، نگاهی نو به جهان

پل میشل فوکو، یکی از اندیشمندان بزرگ قرن بیستم و روانشناس، باستان شناس و فیلسوفی است که در سال ۱۹۲۶ به دنیا آمد. او نظریات انقلابی زیادی را عرضه کرده است که هنوز هم در کالج‌های معتبر دنیا تدریس می‌شوند و موردبحث و بررسی قرار می‌گیرند. او روزگار جوانی ملتهبی داشت و هنوز هم هیچ‌کس به آنچه واقعاً فوکو به آن اعتقاد داشت پی نبرده است. روابط شخصی او هم بسیار پیچیده بود و شایعات زیادی پیرامونش وجود داشت. او دورانی از زندگی‌اش عضو حزب کمونیست بود و مطالعات زیادی هم در حوزه‌ی روانشناسی داشته است. فوکو چندین و چند جلد کتاب نوشته است که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• امنیت، قلمرو، جمعیت
• کتاب صوتی اراده به دانستن
• آیا قیام کردن بی‌فایده است؟

کتاب حکمرانی بر خود و دیگران برای چه کسانی مناسب است؟

حکمرانی بر خود و دیگران یک کتاب معمولی نیست. این کتاب اثری است که رویکردهای یکی از اندیشمندان مهم جهان درباره‌ی مسائل مهمی چون قدرت، اخلاق و فلسفه را بیان می‌کند. این کتاب برای تمام دانشجویان فلسفه کتابی ارزشمند است و جامعه‌شناسان هم می‌توانند به سراغش بروند. همچنین تمام افرادی که می‌خواهند درک بهتری از روابط حاکم بر جهان، قدرت و قضاوت به دست آورند و ذهن‌های توانمندتری برای قضاوت داشته باشند می‌توانند به سراغ این کتاب بروند. حکمرانی بر خود و دیگران کتابی است که ذهنیت شما را تغییر خواهد داد و باعث می‌شود با دیدی عمیق‌تر به مسائل حاکم بر جهان نگاه کنید.

خواندن کتاب حکمرانی بر خود و دیگران چقدر زمان می‌برد؟

کتاب میشل فوکو مجموعه‌ای از بیست درس است و یک کتاب ۴۹۰ صفحه‌ای به‌حساب می‌آید. اگر بخواهید می‌توانید هر درس را در یک روز بخوانید و حدوداً روزانه نیم ساعت زمان نیاز خواهید داشت، همچنین اگر تصمیم دارید آن را به شکل متوالی مطالعه کنید این کار چیزی حدود ۱۰ ساعت زمان خواهد برد.

اگر به کتاب حکمرانی بر خود و دیگران علاقه دارید این کتاب‌ها را بخوانید

میشل فوکو اندیشمندی است که صحبت‌های زیادی درباره‌ی اخلاق و فلسفه و رابطه‌ی آن‌ها با قدرت و... دارد. علاوه بر او اندیشمندان دیگری هم هستند که می‌توانید برای کسب دانش و آگاهی بیشتر به سراغشان بروید. برای مثال می‌توانید کتاب تجربه گرایی و سوبژکتیویته از ژیل دلوز را بخوانید یا به سراغ جامعه مصرفی از ژان بودیار را بخوانید. کتاب‌های زیر آثار دیگری هستند که می‌توانید به سراغشان بروید:

• فلسفه نقادی کانت از ژیل دولوز
• نظام اشیا از ژان بودیار
• شفافیت شیطانی از ژان بودیار
• همبودگی آینده از جورجو آگامبن

انتشار کتاب حکمرانی بر خود و دیگران به فارسی

حکمرانی بر خود و دیگران در طی سال‌های گذشته در نقاط مختلف جهان طرفداران زیادی پیدا کرده است. نسخه‌ی فارسی این کتاب را انتشارات چشمه با ترجمه‌ی سید محمود جواد سیدی تهیه کرده است. نسخه‌ی الکترونیک این ترجمه را می‌توانید در همین صفحه از فیدیبو خریداری کرده و روی اپلکیشن‌های کتابخوان این فروشگاه بخوانید.

 

در بخشی از کتاب حکمرانی بر خود و دیگران می‌خوانیم

امروز می‌خواهم به بررسی انگاره‌ی پارسیا ادامه دهم. در نگاه نخست به نظر می‌رسد این انگاره حوزه‌ی بسیار وسیعی را پوشش دهد، زیرا از سویی به «گفتن همه چیز» ارجاع دارد و از سوی دیگر به «گفتن حقیقت»، و  وجه سوم آن آزادگویی است. این‌ها سه محور این انگاره‌اند. یادتان هست که این انگاره را در بستر خاص ارشاد روحانی مطرح کرد. امسال می‌خواهم آن را در بستر وسیع‌تر حکم رانی بر خویش و دیگران مطرح کنم.

جلسه‌ی قبل کوشیدن برخی جنبه‌های انگاره‌ی پارسیا را آن طور که اصطلاحاً در متنی متوسط ظاهر می‌شود تعریف کنم؛ متن پلوتارک که در آن او نخست رویارویی پارسیایی افلاطون و سپس دیون با دیونیزوس جبار به صحنه می‌آورد. حال می‌خواهم از این طرح عقب برم و بکوشم با تفصیل بیشتری تاریخ یا دست کم لایه‌های متفاوتی را در تاریخ انگاره‌ی پارسیا پی بگیرم. مخصوصاً از نظرگاه معانی سیاسی آن. به نظرم رسید که برخی از مهم‌ترین متون کلاسیک ناظر بدین انگاره‌ی پارسیا نزد اورپیپیدس و به‌خصوص در چهار نمایش‌نامه‌ی او یافته می‌شوند: آیون، فنیقی‌ها، هیپولیتوس و باکخانت‌ها. هفته‌ی پیش خیلی سریع بندی از آیون را به بحث گذاشتم که در آن می‌بینم شخصیت اصلی، آیون توضیح می‌دهد که چون مادرش را نمی‌شناسد، به‌شدت محتاج آن است که او بداند کیست.

نه‌تنها باید بداند مادرش کیست، بلکه واقعاً دوست دارد او آتنی باشد تا از جانب ماد واجد حق سخن‌گفتن آزادانه شود، به‌نحوی‌که از طریق مادر واجد پارسیا شود.