کوروش بزرگ بنیانگذار سلسلهی هخامنشیان از تیره پارسها بود. همان گونه که میدانید اقوام آریایی به سه گروه بزرگ پارتها در شرق و شمال شرقی، مادها در غرب و شمال غربی، و همچنین پارسها در جنوب فلات ایران تقسیم شدند و سکنی گزیدند. امپراتوری هخامنشی نخستین و بزرگترین امپراتوری یا شاهنشاهی ایران بود. پس از ایشان دودمانهای پارتی (حدود ۱۴۰ق.م-۲۲۴م) و ساسانی (۲۲۴-۶۵۱م) بر این کشور فرمانروایی داشتند که معاصر امپراتوری روم بود که با آنها در نبرد دائمی بودند و دولتهای مهمی همچون هندوستان و چین نیز در همسایگی شرقی آنها قرار داشتند. در دوره هخامنشی برخلاف دو سلسلهی بعدی، هیچ کشوری نمیتوانست با قدرت این سلسله رقابت کند. نام سلسلهی هخامنشی از مؤسس یا سردودمان این سلسله بهنام هخامنش گرفته شده است که دودمان پارسی او حدود دو قرن بر این امپراتوری فرمانروایی داشتند.