هر درمانی بر شناخت درد متکیست و هر تبیینی پیایندِ توصیفی دقیق از پدیده است. مانع بزرگی که بر سر راه ساماندهی معضلات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، علمی و فرهنگی ما وجود داشته و دارد غفلتمان از توصیف و شناخت موقعیت و پدیدهی مورد بحث است و انتظارمان از محقق که بیشناخت و توصیف، یکباره به تحلیل و تبیین و پاسخ برسد و به اصطلاح امروزیها «راهکار» ارائه کند. بیایید اما ما چنین نکنیم و بیشتر به توصیف بپردازیم؛ چه اگر توصیفمان دقیق و درست و فراگیر باشد به تحلیل و تبیین و راهکار نیز خواهد انجامید.