احساس تنهایی در شهر
علل وپیامدها

تحولات و دگرگونی‌های بنیادی در ارکان زندگی اجتماعی و پیدایش اشکال جدید از روابط و مناسبات شهری در دهه‌های گذشته، از جمله مباحثی بوده که توجه بسیاری از صاحب‌نظران و محققان علوم اجتماعی را به خود جلب کرده است. در این بین توجه به جنبه‌های آسیب‌پذیری روابط و مناسبات اجتماعی از آن جهت اهمیت دارد که در نهایت منجر به سُست شدن بنیاد نظام روابط عاطفی، روانی و اجتماعی اعضای جامعه در شهر می‌شود. به واقع یکی از موضوعات مهم در عصر حاضر تضعیف پیوندهای اجتماعی و تضعیف روابط و مناسبات اجتماعی و همبستگی و انسجام اجتماعی در جوامع و بخصوص در کلان‌شهرها است. این موضوع در ارتباط با کلان‌شهر تهران با توجه به تراکم جمعیت، مهاجرت، شکل‌گیری شهرک‌های اقماری، گسترش شیوه‌های اسکان غیر رسمی و امثالهم، حاکی از آن است که تهران با مسائل اجتماعی شهری بسیاری روبروست که ضرورت و اهمیت مطالعات و تحقیقات اجتماعی، بخصوص ضرورت پرداختن به مسائلی چون «احساس تنهایی» را بیش از پیش پررنگ‌تر می‌کند. مطالعه حاضر در این راستا در گام اول سعی در توصیف وضعیت احساس تنهایی در بین شهروندان شهر تهران است و در گام دوم تلاش کرده با توجه به رویکرد اجتماعی به تبیین وضعیت احساس تنهایی در بین شهروندان شهر تهران بپردازد و علل و عواملی اثرگذار بر این وضعیت را نشان دهد. بدون تردید با طرح و بررسی موضوعاتی از این دست، ضمن آشنایی مدیران و کارشناسان حوزه شهری با مفاهیم و مبانی نظری موضوع، یافته‌ها و نتایج تجربی آن نیز ضمن توصیف و ترسیم وضعیت موجود و تبیین علل و عوامل اثرگذار بر آن، با ارائه پیشنهادات به مدیریت شهری کمک می‌کند تا با اتخاذ یک راهبرد و سیاست مناسب، در جهت تعدیل مسائل گام بردارد. واقعیت این است که واکاوی تحولات شهرها و فرآیندهای برنامه‌ریزی بدون توجه به واکاوی احوال انسان فارغ از نوع احوال-کامیابی، شادی، غم، تنهایی، هویت، احساس تعلق، سرمایه اجتماعی و فرهنگی، خاطره، انسجام و وابستگی و امثالهم- واجد ایراد جدی و ساختاری است. شهر همپایه حضور انسان‌هاست، شناخت و تحلیل احوالات شهروندان در شکل‌گیری شکوفایی شهر نقش بنیادین دارد، در این دوره مدیرت شهری بیان رویکرد «شهری برای همه»به نحوی با لزوم انتشار مجموعه‌ای از این کتاب‌ها پیوند خورده است. امید است اثر حاضر که با ویژگی بین‌رشته‌ای داشتن و همچنین با پیوند ملاحظات نظری و تجربیات میدانی مولفین محترم و با راهبری و نظارت مدیریت امور اجتماعی و فرهنگی تدوین شده، مدیریت شهری را در راستای عمل به مأموریت‌ها و اتخاذ سیاست مناسب و متناسب با شرایط رهنمود سازد. محمد حسین بوچانی