کتاب نظام اسلامی و مسئله روسپی گری ابراهیم شفیعی سروستانی نشر انتشارات پژوهشکده زن و خانواده

آسیب‌های اجتماعی بیش از آن‌که زائیده عوامل قهری باشند به معضلاتی در ناحیه نگرش‌ها، سیاست‌ها و برنامه‌ها باز می‌گردند. در این میان بررسی موضوع روسپی‌گری، به عنوان پدیده‌ای که هم چهره زشت آن سلامت و سعادت جامعه را تهدید می‌کند و هم ذات پلید آن روح فرد و حیات خانواده را در معرض تباهی قرار می‌دهد، می‌تواند به وضوح پیآمد اتخاذ نظریه‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی خاص و آثار آن در موضع عمل را نمایان سازد. به کارگیری مدل‌ها و اتخاذ شاخص‌های رشد و توسعه مادی در فرآیند سازندگی کشور و اکتفا به استفاده از کلیشه‌ها و نظریه‌های رایج در علوم اجتماعی برای تحلیل، کنترل و اصلاح آسیب‌ها، بدون توجه به انگاره‌های حاکم بر آن‌ها، سردرگمی غریبی برای مدیران ما به ارمغان آورده است که نمونه‌ای از آن را در طرح موضوعاتی چون «روسپی؛ بیمار یا مجرم؟» می‌توان دید. امروزه نباید جبرگرایی را تنها در میان طرفداران اندیشه اشعری جست. نظریه‌های جرم‌شناسانه قرن بیستم غالباً مبتنی بر پذیرش جبر زیست‌شناسانه، روان‌شناسانه و جامعه‌شناسانه‌اند که «روسپی» را بیماری می‌دانند که نه می‌توان به مثابه فاعل مختار از وی انتظار غلبه بر شرایط پیش گفته را داشت و نه می‌توان وی را، که محکوم جبر ژنتیک، روانی و اجتماعی است، مجرم و مستحق مجازات دانست، بلکه باید صرفاً به اصلاح معلول‌ها پرداخت. باوجود نتایج شگرفی که هر یک از نظریه‌ها و انگاره‌های حاکم بر آن در تحلیل و مدیریت واقعیت‌های اجتماعی دارد، آنچه بیش از همه بر نگرانی‌ها می‌افزاید نظریه‌گریزی برخی مدیران و کارشناسان نظام است که بدون اتخاذ مبنای علمی و نظری روشن، دلسوزانه درصدد برآمده و با خلوص نیت به پیچیده‌تر شدن وضعیت کمک می‌کنند! غافل از آن‌که پیوند نظریه و عمل مستحکم‌تر از آن است که بتوان آن را نادیده گرفت و مستقیماً به حل مشکلات عینی اقدام نمود. از این رو باید اذعان کرد که نمی‌توان انتظار داشت که حضور کارشناس دینی در آخرین حلقه قانون‌گذاری و برنامه‌ریزی، به شکل تأیید یا ردّ مصوبات، به اصلاحات اساسی منجر شود. پیش‌نیاز اصلاحات بنیادین در جامعه ایجاد جریان تولید علم و شکستن حصار نظریه‌های حاکم در علوم اجتماعی، براساس منطق دینی است. امید است اثر حاضر که محصول تلاش گروهی از دانشوران حوزه و دانشگاه است بتواند، در ضمن انتقال دیدگاه‌ها و ارایه اطلاعات و تحلیل‌ها، در بیان تأثیر نظریه‌ها در تحلیل آسیب‌های اجتماعی و مقابله با آن نیز، تا حدودی، توفیق یابد. در اینجا لازم است از فاضل گرانقدر جناب آقای دکتر ابراهیم شفیعی سروستانی که علاوه بر ارایه مقاله در تنظیم و گردآوری این مجموعه سعی فراوان کردند و همچنین از تلاش‌های علمی مصاحبه‌کنندگان و نویسندگان فرزانه سرکار خانم فریبا علاسوند، دکتر محمدصادق مهدوی، دکتر سیدهادی معتمدی و حجج‌ اسلام محمدرضا زیبایی نژاد، دکتر محمدتقی کرمی، دکتر نجف لک‌زایی، عبدالعلی محمدی، دکتر محمدعلی حاجی ده آبادی و رسول طلائیان تقدیر و از مسئولان مجله‌های سیاحت غرب، رفاه اجتماعی و حقوق زنان به‌دلیل اجازه انتشار برخی آثار و از همکاران مدیریت پژوهشی «دفتر مطالعات و تحقیقات زنان» در به ثمر رساندن این تلاش، تشکر نماییم. مدیریت پژوهش دفتر مطالعات و تحقیقات زنان