کتاب درآمدی بر نظام شخصیت زن در اسلام نشر انتشارات پژوهشکده زن و خانواده

وضعیت دانش و پژوهش در عصر حاضر با گذشته، تفاوت بسیار دارد. این تفاوت نه تنها در گستره دانش‌ها و رشد روزافزون اطلاعات، بلکه در جایگاه و نقش علوم در زوایای زندگی بشری است. امروزه پیوند میان علم و زندگی چنان است که حتی دانش‌های نظری، همچون ریاضیات، منطق و فلسفه، نیز از جنبه کاربردی و ابزاری مورد مطالعه قرار ‌می‌گیرند. البته این نگاه گاه به افراط ‌می‌گراید و برخی نسبت به علوم نظری و عالی ـ در مقابل علوم آلی ـ به دیده تردید ‌می‌نگرند; اما اصل این سخن که دانش و معرفت باید دست کم در یکی از حوزه‌های حیات بشری به کار آید و راه زندگی آگاهانه و عارفانه را بر انسان بگشاید، پسندیده و پذیرفتنی است. علوم در جهان امروز از یک جنبه دیگر نیز با گذشته فرق دارد. به دلیل گسترش پرشتاب دانش بشری، به تدریج پاره‌های علوم از یکدیگر جدا شده‌اند و هر کدام به راه خویش ‌می‌روند و گروهی را به خود مشغول ‌می‌دارند. وجود گرایش‌های مختلف علمی از آنجا که سبب تمرکز و توسعه روزافزون دانش ‌می‌شود، امری پذیرفتنی و خواستنی است، اما این روند گاه به پدیده‌ای تبدیل ‌می‌شود که در اصطلاح آن را «تخصص‌زدگی» ‌می‌خوانند. تخصص‌زدگی سبب ‌می‌شود که دانشها از ریشه‌های اصلی خود جدا انگاشته شده، علوم از مبانی و فلسفه‌های خود بیگانه بمانند و «دانش‌پژوهان خِرَدورز» به «دانشمندان حرفه‌ای» تبدیل شوند، دانشمندانی که جز از حیطه تخصصِ محدود خویش چیزی نمی‌دانند و از مبانیِ دانشهای خود بی‌خبرند. بنابراین، برای رسیدن به دانش مطلوب باید از ویژگی اول ـ نگرش کاربردی ـ بهره گرفت و از خصلت دوم ـ تخصص‌زدگی ـ سخت گریخت; به این معنا که از یک سو، با پذیرش تخصص‌های گوناگون، همواره شاخه‌های دانش را با پیشینه‌ها و پیش‌فرضهای آن مورد مطالعه قرار داد و از سوی دیگر، قواعد و مفاهیم را پس از تحقیق بنیادین تا حد امکان، به آستانه حیات انسانی نزدیک ساخت. با این وصف، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان همزمان، مباحث بنیادین و کاربردی در حوزه مباحث زنان را در دستور کار خود قرار داده است و امید دارد که با بهره‌گیری از اندیشه‌ها و اندیشوران گوناگون، به گوشه‌ای از مسؤولیت حوزه علمیه در پاسخگویی به مسائل نوین بر مبنای اندیشه دینی، جامه عمل بپوشاند. کتاب حاضر که در اصل به سفارش مرکز مدیرت حوزه‌های علمیه خواهران تدوین یافته است، سعی دارد با نگاهی اجمالی به پیشینه و پیش‌فرض‌های مباحث زنان، در مجموع طرح کلی نظام شخصیت زن در اسلام را ارائه کند. ناگفته پیداست که این اثر تنها یک گام کوتاه در این راه بلند و دشوار است و رسیدن به نقطه مطلوب، همت عالی اندیشمندان و محققان حوزه و دانشگاه را ‌می‌طلبد. در اینجا، از نویسندگان این مجموعه و نیز از اساتید و خواهران فاضل حوزوی که در بازخوانی و تکمیل مجموعه ما را یاری رساندند، تشکر و قدردانی ‌می‌کنیم و توفیق همه عزیزان را از خداوند متعال خواستاریم.