کتاب ژرفای زن بودن مورین مورداک نشر بنیاد فرهنگ زندگی دیجیتال

کارل گوستاو یونگ روان‌تحلیل‌گری بود که ابتدا به‌شدت به روانکاوی فروید علاقمند بود و از آن دفاع می‌کرد ولی بعدها انتقادهای او به فروید منجربه جدایی آن‌ها شد. یونگ گرچه نسبت به نگاه فروید که همه چیز را جنسی می‌دانست معترض بود، اما بیش از هر نظریه‌پرداز دیگری بر اهمیت و نقش فرایندهای ناهشیار و کهن‌الگوها بر رفتار انسان تأکید داشت. یونگ نقش‌های متفاوتی را برای زنان و مردان قائل بود. درنظریه یونگ همه انسان‌ها بخشی از جنس دیگر را در درون خود دارند و کهن‌الگوی آنیما معرف بخش زنانه روان مردان و کهن‌الگوی آنیموس معرف بخش مردانه روان زنان است. زنان در اصل هیجانی و مراقبت‌کننده و مردان در اصل منطقی و مقتدرند و تحلیلگران یونگی وظیفه خود می‌دانند که به جنبه‌های زنانه و مردانه انسان‌ها توجه کنند. البته این مفاهیم درنظریه یونگ نقش‌های کلیشه‌ای جنسیتی را تقویت می‌کند و معتقد است که ماهیت زنان با مردان متفاوت است و لذا هریک اهداف، آرزوها و مسیر خاص خود را باید دنبال کند، درغیراین صورت باید منتظر عواقب جبران‌ناپذیر این انتخاب باشد. البته رویکردهای فمنیستی با چنین تعبیری از زنان و مردان مخالف‌اند، اما توجه به کهن‌الگوها آگاهی هشیار و ناهشیار هر جنس را از جنس دیگر افزایش می‌دهد. عقاید یونگ به‌شدت در میان مردم آمریکا معروف شد و یکی از دلایل این معروفیت مجموعه تلویزیونی جوزف کمپبل بود که اهمیت اسطوره در زندگی مدرن را به نمایش می‌گذاشت. خانم مورین مورداک نویسنده این کتاب پس از سال‌ها مطالعه در محضر آقای کمپبل متوجه شد که او فقط به سفر مردان قهرمان معتقد است و برای سفر زنان قهرمان جایگاه و مسیر خاصی قائل نیست و زن قهرمان را وسیله سفر مرد قهرمان می‌داند. درحالی که خانم مورداک در تجربیات زندگی شخصی خود و روان درمانی با زنان متوجه درد و رنج و نارضایتی آن‌ها از سفر قهرمانانه شد، سفری که متفاوت و پیچیده‌تر از سفر مردان قهرمان است. سفر زن قهرمان از مرحله جدایی از بخش مردانه یعنی جدایی از ارزش‌های سنتی زن بودن مانند خانه‌داری، مادری و وابسته بودن شروع می‌شود و پس از همانندسازی با بخش مردانه، روبه‌رو شدن با دشواری‌های این سفر و کسب موفقیت، بار دیگر نیازمند بازگشت به بخش زنانه خود است و بالاخره به یکپارچه کردن بخش زنانه و مردانه یعنی آنیما و آنیموس خود می‌پردازد، دوگانگی را پشت سر گذاشته و به تمامیت وجود خود دست می‌یابد. البته خانم مورداک این الگوی جالب سفر دایره‌وار زن قهرمان را با درنظر گرفتن الگوی سفر کمپبل و مبتنی بر افکار یونگ و مؤلفه‌هایی از روابط شیئی به تصویر کشید که برای خوانندگان این کتاب به‌خصوص زنان می‌تواند جالب و آموزنده باشد و الگوی ارائه شده در این کتاب را می‌توان با تجربه‌های شخصی خود نیز مقایسه نمود. خانم طهماسبی که در زمینه روانشناسی یونگ کار می‌کند از من درخواست نمود که پیشگفتاری بر این ترجمه بنویسم که با توجه به محتوای جالب و اینکه این اثر را مفید و جالب یافتم، این کار را پذیرفتم. من به‌عنوان روانشناس و عضو هیأت علمی دانشگاه این کتاب را در تدریس نظریه یونگ در درس نظریه‌های مشاوره و روان درمانی به دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری توصیه می‌کنم. این کتاب همچنین می‌تواند برای روان‌تحلیلگرانی که با نظریه یونگ کار می‌کنند و یا از مؤلفه‌های این نظریه در رویکردهای درمانی خود با زنانی که الگوها و مسیرهای غلط مردانه را برای سفر اجتماعی و کسب موفقیت موهوم تقلید کرده‌اند و ماهیت زنانه خود را از دست داده و به دنبال تحسین و خشنودی دیگران فرسوده و دچار مشکلات جسمی و روانی شده‌اند به کار گرفته شود تا بدین طریق زنان به صدای درون خود گوش داده و بخش‌های سرکوب شده وجود خود را به رسمیت بشناسند. مطمئن هستم که استادان و دانشجویان و سایر علاقمندان به مباحث روان‌تحلیل‌گری یونگ از این کتاب استفاده خواهند کرد. دکتر سیده خدیجه آرین