معرفی کتاب‌های نظامی گنجوی

نظامی گنجوی، با نام کامل جمال‌الدین ابومحمد الیاس بن یوسف بن زکی بن مؤید، از نام‌آورترین شاعران و داستان‌سرایان ایرانی در ادب فارسی است که در قرن ششم هجری (دوازدهم میلادی) زیسته است. وی به عنوان پیشوای شعر غنایی و یکی از ارکان بزرگ ادبیات فارسی شناخته می‌شود. زبان شعر نظامی فارسی است و آثارش با اندیشه، تخیل و حکمت آمیخته‌اند. او نه‌فقط شاعر، بلکه دانشمندی ژرف‌نگر در حوزه‌های فلسفه، نجوم، فقه و حکمت نیز بود. در تقویم رسمی ایران، روز ۲۱ اسفند به نام او و برای بزرگداشت مقام ادبی‌اش نام‌گذاری شده است.

زندگینامه نظامی گنجوی

نظامی در حدود سال ۵۳۵ هجری قمری در شهر گنجه چشم به جهان گشود و تا پایان عمر در همان‌جا زندگی کرد. وی در کودکی پدر و مادر خود را از دست داد و تحت سرپرستی دایی مادری‌اش رشد کرد. مادر او زنی اصیل و از اشراف کرد بوده و پدرش نیز از تبار دهقانان ایرانی معرفی شده است؛ این نکته را خود نظامی در شعرهایش به صراحت بیان کرده است.

او زندگی‌اش را عمدتاً در عزلت، مطالعه و خلق آثار ادبی گذراند و تنها سفری کوتاه به دعوت سلطان قزل‌ارسلان انجام داد. ارتباط ادبی نظامی با پادشاهان و درباریان معاصر، محدود به اهدای آثارش بود، اما هرگز مداحی نکرد. شاعر در سال‌های بین ۶۰۲ تا ۶۱۲ هجری قمری درگذشت و در گنجه به خاک سپرده شد. آرامگاه او اکنون در همان شهر قرار دارد.

سبک نظامی گنجوی

سبک ادبی نظامی گنجوی، ترکیبی از غنا، خیال، تصویر و حکمت است. او را باید پدیدآورنده یک سبک مستقل در شعر فارسی دانست؛ سبکی که شعر را به اوج تخیل، ظرافت و معنا رساند. زبان نظامی سرشار از ترکیب‌های تازه، استعارات بدیع و تصاویر زنده از طبیعت و احساسات انسانی است.

وی در سرایش اشعارش، ضمن پایبندی به فرم‌های سنتی، با مهارت کم‌نظیرش در وزن و قافیه، شعر را از سطح روایت ساده فراتر برد و آن را به آیینه‌ای از اندیشه، فرهنگ، تاریخ و اسطوره تبدیل کرد. او گرچه شاعر عشق و داستان است، اما در پس روایت‌هایش حکمت و فلسفه را پنهان کرده و همواره از مخاطب می‌خواهد رمز و راز اشعارش را دریابد.

بهترین کتاب‌های نظامی گنجوی

مهم‌ترین و مشهورترین آثار نظامی گنجوی در قالب یک مجموعه معروف به خمسه یا پنج‌گنج گرد آمده‌اند که شاهکار بی‌مانند او در ادبیات کلاسیک فارسی به‌شمار می‌روند:

• مخزن‌الاسرار
• خسرو و شیرین
• لیلی و مجنون
• هفت‌پیکر

کتاب‌های صوتی نظامی گنجوی

• کتاب صوتی خسرو و شیرین
• کتاب صوتی لیلی و مجنون

درگذشت و آرامگاه نظامی گنجوی

نظامی گنجوی در حدود سال ۶۱۲ هجری قمری در شهر گنجه درگذشت. آرامگاه او در بخش غربی شهر گنجه قرار دارد و به عنوان یکی از مکان‌های فرهنگی مهم جهان ایرانی شناخته می‌شود. با این حال در دهه‌های اخیر، برخی تغییرات در این آرامگاه به‌ویژه پاک کردن اشعار فارسی از دیواره‌ها، واکنش‌هایی را از سوی علاقه‌مندان فرهنگ فارسی برانگیخته است. با وجود این، یاد و آثار نظامی همچنان در قلب فرهنگ و ادبیات فارسی زنده‌اند.