کتاب حاضرتقریرات دروس استاد حائری یزدی از ابواب عقل و جهل و توحید کتاب اصول کافی است. استاد حائری هریک از این روایات را از منظر لغوی، رجالی، روایی و بهویژه عقلی مورد تحقیق و بررسی و مداقه عقلی خود قرار دادهاند.
با توجه به شروحی که از اصول کافی صورت گرفته است از جمله شرح علامه مجلسی و شرح صدرالمتالهین، وی در خلال شرحِ روایات هم به نقل نظرات مهم آنان اشاره میکند و هم در صورت اختلاف نظر میان آن دو به داوری میان آنها میپردازد.
اما آنچه در این کتاب بسیار حائز اهمیت است آنکه استاد حائری یزدی در خلال شرحِ روایات به بسیاری از نکات جدید و مسائل دقیق عقلی و روایی و یا بعضا عرفانی و اخلاقی اشاره میکند. وی مسائل ابتکاری و بنیادین زیادی را در شرح روایات مطرح و با حدت ذهنی خود به توضیح و تبیین آنها میپردازد که در فهم روایات و مراد کلام امام معصوم به طالبان حق و حقیقت کمک شایانی را میکند.
این کتاب نه شرحی صرفاً عقلی و یا نقلی از روایات بلکه بهحق شرحی نقلی و عقلی است که در نوع خود بی سابقه است.