کتاب «سواد رسانه ای از «الف» تا «ی اثر به اهتمام معاونت صدای سازمان صداوسیما و محمدصادق افراسیابی نشر انتشارات پشتیبان

سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی یکی از انواع مجموعه سوادهایی است که در جامعه اطلاعاتی به‌شدت مورد نیاز افراد است. سازمان یونسکو معتقد است در قرن ۲۱ اشخاصی را می‌توان باسواد نامید که علاوه بر سواد خواندن و نوشتن دارای توانایی­های دیگری نیز باشند. این توانایی­ها، مهارت­هایی هستند که عموم مردم برای زندگی در جامعه اطلاعاتی به آن­ نیاز دارند. برخی از این توانایی­ها و مهارت­های مورد نیاز عموم مردم در قرن ۲۱ عبارت‌اند از: سواد رسانه­ای و اطلاعاتی، سواد عاطفی، سواد ارتباطی، سواد مالی، سواد تربیتی، سواد رایانه‌ای و سواد سلامت. هرچند در برخی از اسناد منتشرشده توسط یونسکو از سوادهای دیگری نیز نام برده شده است، اما به نظر می­رسد هفت سواد اصلی مورد نیاز عموم مردم در جامعه اطلاعاتی مواردی هستند که از آن یاد شد. فارغ از رویکردی که یونسکو نسبت به ضرورت یادگیری سوادهای مذکور دارد، شرایط خاصی که کشور عزیزمان ایران بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی تجربه می­کند، ضرورت یادگیری سواد رسانه­ای و اطلاعاتی را دوچندان کرده است؛ چرا که از شکست دشمنان جمهوری اسلامی ایران در جنگ­های نظامی و امنیتی، باعث شده است تا تمرکز کنونی دشمن بر روی دو موضوع باشد: ۱) جنگ نرم و عملیات روانی؛ ۲) جنگ اقتصادی و تحریم. طبیعتاً یکی از راهکارهای مصونیت از جنگ نرم و عملیات روانی دشمن افزایش سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی عموم مردم جامعه است تا از گزند آسیب­های شبکه­های ماهواره­ای و محتواهای ناسالم منتشرشده در فضای مجازی در امان بمانند. البته طبیعتاً افزایش سواد رسانه­ای و اطلاعاتی مردم باعث می­شود تا رسانه­های داخلی نیز در معرض ارزیابی نقادانه­تر مخاطبین قرار گیرند. با این حال به اعتقاد صاحب‎نظران، این امر نه‌تنها تهدید نیست، بلکه فرصت است و می‌تواند باعث افزایش کیفیت و رعایت اصول حرفه­ای تولید پیام و محتوا در رسانه­های جمعی داخلی شود. از سوی دیگر رویکرد جمهوری اسلامی ایران برای احیای تمدن نوین اسلامی نیازمند استفاده­ دقیق از ظرفیت رسانه­های جمعی و نوین در سطح جهان است. در این زمینه، افزایش سواد رسانه­ای و اطلاعاتی عموم مردم به‎خصوص اقشار دانشگاهی و فعالان فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و... باعث توانمندسازی ایشان برای تولید محتوای سالم، مفید، جذاب و مؤثر خواهد شد. طبعاً تولید هرچه بیشتر محتواهای چندزبانه‌ جذاب و متناسب با سبک زندگی اسلامی-ایرانی، زمینه‌ساز گرایش بیشتر مردم جهان به انقلاب اسلامی ایران خواهد شد و همین امر می­تواند در آینده سیاسی جهان نقش مهمی را ایفا نماید.