کتاب مغز برتر نشر معیار اندیشه

«اگه اَزَش استفاده نکنی، از دست میدیش.» بارها و بارها از مادربزرگم این جمله را شنیده‌ام و به همان تعداد دفعات نیز چشمهایم را چرخانده‌ام و پوزخند زده‌ام، ولی پس از سال‌ها اکنون می‌فهمم که این حرف چقدر درست است. این را هم اضافه کنم که تا آنجایی که به مغز شما مربوط است، حتی چنانچه خیلی وقت است که از آن استفاده نکرده‌اید و حس می‌کنید که «اونو» از دست داده‌اید، هنوز خیلی دیر نیست، و می‌توانید آن را دوباره به حالت اول برگردانید. علت اینکه دوباره می‌توان آن را به حالت اول برگرداند این است که مغز انسان یک موجود زنده حیرت‌انگیز است که می‌تواند خود را بازسازی کرده و مسیرهای فکر و حافظه جدیدی را خلق کند. نیروی ذهن را هرگز نباید دست کم گرفت. مغز شما نیاز به مراقبت دارد. در طی ۲۵ سال گذشته، یعنی از زمانی که در برنامه شمارش معکوس در کانال ۴ تلویزیون بریتانیای کبیر حل کردن معماهای عددی را شروع کردم، مردم درباره اعداد با من صحبت‌های زیادی کرده‌اند. بسیاری از اعداد می‌ترسیدند یا نظر منفی درباره آنها داشتند (بازی با اعداد دیگه بسه). برای خوانندگانی که هرگز آن برنامه را ندیده‌اند می‌گویم که برنامه شمارش معکوس در بریتانیا برنامه مشهوری شده و یکی از موفق‌ترین برنامه‌های تمام دوران شده است. در بعضی از برنامه‌ها شرکت‌کنندگان با معماهای کلامی دشوار روبه رو می‌شوند و در بعضی دیگر مهارت‌های عددی آنان مورد آزمایش قرار می‌گیرند. برخلاف اکثر مسابقه‌های تلویزیونی، شمارش معکوس فقط به مهارت و نیروی مغز می‌پردازد و برنده مسابقه فقط یک قوری جایزه می‌گیرد، یعنی اصلاً پولی در کار نیست! غالبا جملاتی از این قبیل را زیاد می‌شنوم: «من جمع کردن بلد نیستم». «وای، من از ریاضیات متنفرم»، «آخه چرا باید جبر یاد بگیریم؟»... و غیره. فکر می‌کنم هر ایده مخالفی که ممکن است انسان‌ها درباره ریاضیات داشته باشند، را شنیده باشم. ولی با این وجود در سال ۲۰۰۵ در بریتانیا و ایالات متحده، سودوکو، یعنی معمای منطقی حیرت‌انگیزی که از اعداد ۹-۱ استفاده می‌کند، سرتاسر این کشورها را در برگرفت. زن و شوهرها در رختخواب می‌نشستند و ساعت‌ها روی اعداد فکر می‌کردند، در نیمه‌های شب بیدار شده و تلاش می‌کردند تا سودوکوی بدجنس خود را کامل کنند. میلیون‌ها جلد کتاب به فروش رفت و روزنامه‌ها متوجه موج تازه‌ای در میان خوانندگان نسبت به سودوکو شدند و ضمیمه‌ها و صفحات بسیاری به معماهایی که صرفا به سودوکو اختصاص یافته بود، را به روزنامه‌ها اضافه کردند. هنگامی که در امریکا بودم تا سودوکو را گسترش دهم، متحیر شده بودم که چگونه نگرش امریکایی‌ها نسبت به اعداد دقیقا همان نگرشی بود که ما در بریتانیا داشتیم، یعنی نگرشی همراه با ترس از ریاضیات. اما به نظر می‌رسید که سودوکو پا را فراتر از آن ترس گذاشته و در متروها و اتوبوس‌ها مردم با خوشحالی مشغول حل کردن معماهای ریاضی خود بودند و این کار همان‌قدر عادی شده بود که معمولاً جدول کلمات متقاطع حل می‌کردند. بسیار عالی بود که با تعداد زیادی از امریکایی‌ها صحبت می‌کردم و تعداد زیادی از فوت و فن‌هایی که از طریق تلویزیون مطرح می‌کردم، را به آنها یاد می‌دادم. حتی گویندگان اخبار که به شدت پایبند نگرش «من از ریاضیات متنفرم» بودند (دقیقا همان‌طور که در بریتانیا رایج بود)، در پایان جلسه‌ای که با آنها داشتم متقاعد شده بودند که چقدر ریاضیات جالب است. من عاشق ریاضیات و معماهای ریاضی هستم. برایم بسیار جذاب است که چگونه این معماها برداشت‌های بسیاری از افراد را در مورد اعداد عوض کرده است. اگرچه سودوکو دقیقا مرتبط با منطق است و به حساب و اعداد مربوط نیست، ولی همان قسمتی از مغز را فعال می‌کند که به ساختارهای ریاضی می‌پردازد و، به همین علت، تجدید علاقه‌ای را نسبت به اعداد به وجود آورده و ترس از ریاضیات را کاهش داده است.