کتاب فرهنگ عامه استان مرکزی نشر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات

می‌توان دورۀ‌ معاصر را به اعتباری فرصت جلوه تمدن‌های بشری دانست. عصر کاوش در اندوخته‌های تاریخی و فرهنگی ملت‌ها و زمان اثبات مدنیت از طریق رهیافت فرهنگی به جهان، از سوی اقوام و ملل. بی‌تردید، کلید دروازه‌های این تمدن جز با پژوهش و چشم دوختن به دستاوردهای آن کارآمد نخواهد شد. بوبود. ما در کشوری زندگی می‌کنیم که بر اساس شواهد تاریخی و آثار و بناها و یادگارهای باستانی؛ همواره تمدن‌های بزرگی بر آن حاکم بوده که هر یک مروج عقاید و آداب ویژه خود بوده‌اند؛ البته برخی از این تمدن‌ها با فرهنگ و رفتارهای محلی درآمیخته و به صورت ویژه در رفتارهای محلی و منطقه‌ای متجلی شده‌اند که مطالعه و کشف آنها و دست‌یافتن به ریشه تاریخی‌شان، مهم است زیرا از این طریق می‌توانیم به آداب و رسوم و اعتقادات و باورهای عصر حاضر و پیش از آن بپردازیم. دست‌یافتن به منابع و روابط محسوس و نامحسوس مردم‌شناسی، رکن اساسی و مهم کشف و مطالعه تمدن‌هاست که فقط کاوش در رفتار توده‌های مردم، آن‌را امکان‌پذیر می‌نماید. فرهنگ مردم، راه و روش خودجوش و قانونمند زندگی است. راه و روشی که با هوشمندی نسل‌ها، برای یافتن مناسب‌ترین راه‌های پاسخگویی به نیازهای معنوی و مادی زندگی در سرزمین‌ها و اقلیم‌ها به دست آمده است. وباز فرهنگ مردم، فرهنگی گسترده است. به گستردگی تاریخ زندگی نیاکان ماست. فرهنگی که بی‌تأثیر مستقیم از از فرهیختگان تاثیر نمی‌گیرد و بی‌آنکه سازنده یا سازندگان مشخص و معلومی داشته باشد، خلق نشده است و بی‌آنکه روشن باشد نیست که چگونه قبول عامعامه مردم آنها را پذیرفته‌اند. فرهنگ می‌یافته، بیشتر سینه به سینه و شفاهی گسترش پیدا می‌کرده است. با این همه، فرهنگ مردم، فرهنگ گذشتگان نیست؛ این فرهنگ به مردم امروز تعلق دارد و در نتیجه پدیده‌ای است زنده و پویااست. با توجه به‌اینکه امروزه در محافل آکادمیک علمی، الگویی جامع برای تکمیل و پرداختن به فرهنگ مردم (عامه) ارائه شده است و صاحب‌نظران توانسته‌اند برای استفاده و کاربرد مفاهیم فرهنگ عامه به تنظیم سرفصل‌هایی بپردازند،. ازاین‌رو، در این کوشش مبتنی بر الگوهای چهارده‌گانه، گام برداشته شده است. (ادبیات شفاهی، آداب و رسوم، باورها و متعقدات عامه، زبان و گویش‌ها، هنر سنتی، دانش عامیانه، صنایع ‌دستی، جشن‌ها، اسطوره‌ها، طب سنتی، شعایر و مناسک، بازی‌ها، پیشه‌ها و مشاغل، اماکن سنتی). با تکیه برالگوی بالا، گذری به شعرها و ترانه‌ها و زلال معرفت، وجود را سرشار کرده، با قصه‌های مردم، آهنگ بیداری برداشته‌ایم و با اسطوره‌ها زنده و با حماسه سربلند شده‌ایم. به دنیای کودک و بزرگسال اینجا و آنجای استان مرکزی، به سرزمین‌های نزدیک و دور دست‌هایی که لبالب از این حس بیداری بخش پر بوده‌اند، رفته‌ایم؛ تا در این مجال به توانایی‌های فرهنگی استان اشاره‌ای کرده باشیم. همان‌گونه که انسان‌شناسان و مردم‌شناسان، فولکلور را به دو معنی به کار گرفته‌اند، این تحقیق سعی کرده است برای آنکه اعتبار خود را حفظ کند، منطبق با این مفاهیم علمی، عمل کند: ۱. معنای وسیعی که تمام ادبیات روستایی و جامعه را دربرمی‌گیرد. ۲. معنای محدودی که اسطوره‌ها، باورها، ادبیات و سنت‌های رایج و غیرمکتوب را دربر می‌گیرد؛ البته اذعان دارد که‌ این تحقیق، ‌میدانی بدان حد گستردگی نیافته است که بتواند به طرح جزییات فرهنگی و ادبیات محلی مردم یک استان بپردازد و فقط خرسند است که پرده‌های گوناگون خیالی و زیبای آن‌را برگرفته تا جلوه‌های رفتاری مردم در آن دیده شود. این کوشش محقق را بر آن داشته استمحقق تلاش کرده تا با بهره‌گیری از فن گفت‌وگو در میدان تحقیق، مشاهدات خود را بعد از تطبیق با واقعیات به ثبت برساند. بهره‌گیری از اسناد معتبر و کتاب و منابع و تحقیقات گذشتکان، بارها در این اثر به یاری پژوهشگر آمده است تا بتواند از این طریق به در معرفی دقیق‌تر رفتارهای فرهنگی مردم راهنمای او باشد شود،. اگرچه اولویت محقق در اثر، رجوع به حاملان واقعی فرهنگ‌ها، یعنی آگاهان و سالخوردگان جوامع بوده است؛ تا ضمن تطبیق نظریه‌ها با یکدیگر، کتاب جامعی از ناگفته‌های فرهنگ مردم استان مرکزی را ارایه کند.