کتاب درآمدی بر الگوی اسلامی نشر پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی

با وجود این که تصور می‌شود تغییرنظام‌های سیاسی در جوامع با دشواری زیادی همراه است، می‌توان این ادعا را مطرح کرد که تغییر نظام‌های سیاسی حتی در حد از جاکنی یک نظام سیاسی کهنه و استقرار یک نظام جدید به جای آن، بسیار ساده‌تر از تغییر یک نظام اقتصادی و باز به مراتب ساده‌تر از تغییر یک نظام فرهنگی می‌باشد. رخداد‌‌هایی از این دست از حدود یک قرن پیش تاکنون در جهان و به خصوص در میان کشور‌‌های موسوم به "جهان سوم" بسیار به چشم می‌خورد. حوادث همین چند ساله اخیر که عمدتاً در کشور‌‌های اسلامی اتفاق افتاده و یا در حال رخ دادن است موید این مطلب می‌باشد. تحولات سیاسی از نوع تغییر نظام، گرچه معمولا با خشونت و زیان‌‌ها و آسیب‌‌های انسانی، اجتماعی و اقتصادی همراه است، ولی اغلب در یک بازه نسبتاً کوتاه به نتیجه می رسند. به این معنی که نظام قبلی رخت بر بسته و فرآیند استقرار نظام جدید شروع می‌شود. مثال‌‌هایی مانند تونس، مصر، لیبی، یمن و یا انقلاب اسلامی ایران در حدود سه دهه قبل موید این مطلب می‌باشند. در ایران در یک دوره حدود یک ساله نهاد‌‌های سیاسی جدید مستقر شدند. اما در حوزه اقتصاد وضع متفاوت است. با گذشت بیش از سه دهه از استقرار نظام سیاسی جمهوری اسلامی، هنوز اقتصاد مطلوب این نظام جدید نه تنها استقرار پیدا نکرده، بلکه حتی مبانی نظری آن هم ترسیم نشده است. تغییرات فرهنگی نیز به دلیل این که ریشه در باور‌‌ها و سنت‌‌های مردم یک جامعه دارد، به زمانی بسیار طولانی نیاز دارد. بنابراین بخش مهمی از علل عدم تحول نظام‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی به ویژگی‌های این نظام‌ها معطوف می‌باشد و بخش دیگری به عدم توجه کافی اندیشمندان، سیاست‌گزاران و مدیران این حوزه‌‌ها قابل ارجاع می‌باشد.