کتاب اسلام سیاسی در عصر اطلاعات نشر پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی

ادبیات اسلام سیاسی با وقوع انقلاب اسلامی در ایران سال ۱۳۵۷ه ش. تبلور حکومتی پیدا کرد. انقلاب ایران موفق به تشکیل دولت جمهوری اسلامی گردید که در قانون اساسیِ آن، آرمان­های انقلابی، اسلامی، شیعی، لیبرالی و ملی نمود پیدا کرد. ایران با پشت سر گذاشتن سه دهه توانست تبدیل به الگویی از اسلام سیاسی در عصر اطلاعات گردد به نحوی که در تشکیل جنبش­ها، شکل حکومت، نحوه هماهنگی شرع و عرف، مباحث مصلحت، حقوق بشر و دیپلماسی اسلامی، برخی از کشورها و بازیگران از الگوی آن تقلید کردند. اسلام در قرن بیست و یکم به شکل‌های مختلفی پدیدار گشته است. برخی از فیلسوفان بزرگ چون یورگن هابرماس و جان رالز بر این باور هستند که ادیان به خصوص اسلام در پایان قرن بیستم از حاشیه به مرکز آمده‌اند و دارای نقش اثرگذاری در حوزه عمومی گردیده‌اند. کتاب به بررسی پدیدار اسلام سیاسی در حوزه عمومی، امواج بیداری جهان اسلام، نحوه مواجهه کشورهای غربی با بیداری اسلامی، شکل‌های مختلف دیپلماسی اسلامی و الزامات ایران در مواجهه با جنبش‌های اسلامی می­پردازد. نوشتار چهره آشوب زده عصر اطلاعات را برای جهان اسلام ترسیم می­کند. ایران به گونه‌ای جنبشی شیعی و ملی را شکل داد که توانست حکومت جمهوری اسلامی را ایجاد نماید. به پیروی از الگوی ایران در برخی مواقع برای پاسخ به آن جنبش‌های اسلامی مختلفی در منطقه شکل گرفت. جنبش‌های اسلامی معتدل تا رادیکالی که امروز یکی از موضوعات دیپلماسی ایران با سایر کشورها به شمار می­رود. کتاب در ابتدا مبانی ورود اسلام به عرصه عمومی و تبدیل شدن آن به جنبش‌ها و امواج بیداری را تحلیل می­نماید. پس از آن مشکلات تکفیر و خشونت و کژکارکردی‌های جنبش‌های اسلامی را بررسی کرده و به الزامات دیپلماسی اسلامی و رفتار با جنبش‌های اسلامی می­پردازد. در ادامه کنش و واکنش جنبش و دیپلماسی اسلامی مورد بررسی قرار می­­گیرد تا تحلیل گردد ایران در عصر اطلاعات در رویه‌های جنبش تا دیپلماسی چه الزاماتی را باید در جهان زیست اسلامی انجام دهد. در فصل آخر به هدف همگرایی و تکنیک های اجرایی عملیاتی جهت دست‌یابی به آن اشاره می‎‌گردد. اسلام چگونه وارد عرصه عمومی گردید؟ در علم سیاست چه رویکردهایی در مورد ورود الهیات سیاسی به عرصه عمومی وجود دارد؟ با کسانی که به خداوند و متافیزیک اعتقاد دارند و آموزه‌های حقوق بشر، دموکراسی، لیبرالیسم و شماری از اصول و پیش فرض‌های عقل حاکم بر محیط بین الملل را به رسمیت نمی­شناسند و به صورت انتقادی با آنها برخورد می­کنند چه باید کرد؟ آیا می­توان به بهانه عقب افتادگی، استبدادی و خرافه‌ای بودن آنها را کنار زد و نادیده گرفت؟ در صورت برخورد آیا باید به صورت هویت مستقل و دارای بنیادهای منطقی وارد ارتباط با آنها شد یا باید تلاش کرد که سازه‌های ذهنی آنها را تغییر داد؟ آیا سرزمین‌ها و کشورهای دارای الهیات سیاسی، شهروندانی باوجدان و باانصاف هستند یا مردمانی غیرقابل گفتگو و تنش آفرین می­باشند؟ این فصل با تمرکز بر تئوری های جدید سیاست و روابط بین الملل که اغلب مربوط به عصر اطلاعات می­باشند به دنبال این است که شیوه هایی را که این تئوری‌ها برای برخورد با الهیات سیاسی و گزاره‌های مذهبی ارائه می­کنند، تحلیل نماید. در تمام فصل دغدغه متن بر حکومت‌مندی یعنی شیوه های اعمال و محدود کردن قدرت در الهیات سیاسی تمرکز دارد و برای دست یابی به جواب هفت تئوری معروف سیاست و روابط بین الملل مورد واکاوی قرار می­گیرند تا نشان داده شود که جایگاه سازه های دینی و الهیات سیاسی در علم سیاست و روابط بین الملل از شکلی حاشیه و بی اعتنا در حال تبدیل شدن به مسئله و دغدغه عمومی است.