کتاب روش های پژوهش کیفی در برنامه ریزی توسعه با تأکید بر برنامه ریزی شهری و منطقه ای محمد شریف زادگان نشر انتشارات دانشگاه شهید بهشتی

زمانی بر این باور بودم که شناخت پدیده‌ها مستلزم آن است که بتوان آن‌ها را از طریق ریاضیات یا روش‌های تجربی اندازه گرفت؛ اگر چه این تفکر مرا به‌سوی ‌نوعی پوزیتویسم هدایت می‌کرد، ولی بعدها دریافتم که با این دید، تنها امکان شناخت پدیده‌های محدودی که قابل شمارش، اندازه‌گیری کمّی و ریاضی یا قابل مشاهده توسط حواس چهارگانه هستند میسر خواهد شد و ما را از شناخت کثیری از پدیده‌های رفتاری، انسانی، فردی و اجتماعی محروم می‌سازد. در مطالعات اجتماعی، اقتصادی و فضایی نیز همین رویه جاری است. روش‌های کمی در حوزه‌های اجتماعی و فضایی، اگرچه می‌تواند با استفاده‌ از الگوهای ریاضی، آماری و منطق عقلی، تا حدی پژوهشگر را قانع کند، ولی پدیده‌هایی که به مهار روش‌های کمی درآیند تنها محدود به آن‌هایی است که اندازه‌پذیرند و شامل همۀ پدیده‌های نهادی و رفتاری انسان‌ها در محیط‌های فردی و اجتماعی نمی‌شوند. روش‌های کیفی ابزارهای شناختی مناسبی هستند که فضای شناختی روش‌های کمی را گسترده‌تر می‌سازند و به پژوهشگران اجازۀ شناخت پدیده‌ها را در فضای شناختی وسیع‌تر خواهند داد. بعضی اوقات در ایران این تصور وجود دارد که روش‌های کیفی ساده‌تر و قابل حصول‌تر از روش‌های کمی است. در حالی‌که روش‌های کیفی به همان اندازۀ روش‌های کمی و شاید در بعضی از مواقع بیش از آن محتاج دقت، پشتکار و استفاده از تکنیک است. این کتاب حاصل تدریس اینجانب طی پنج دوره دکتری برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای در درس روش‌های کیفی پژوهش در برنامه‌ریزی است . محمدحسین شریف‌زادگان