کتاب یکپارچه سازی رفتارگرایی و نظریه دلبستگی در آموزش عملی والدین نشر انتشارات دانشگاه شهید بهشتی

این کتاب برای ارائه‌دهندگان خدمات و مربیان است، یعنی درمانگران حیطۀ سلامت روان در دوران نوزادی و اوایل کودکی، بازدیدکنندگان خانگی، پزشکان متخصص کودک، پرستاران، و دیگر مداخله‌گران حیطۀ کودکی، که والدین نوزادان، کودکان نوپا و خردسالان (۸ – ۰ سال) را مشاوره و راهنمایی می‌کنند. هدفْ کمک به ارائه‌دهندگان خدمات برای توجه به دغدغه‌های مربوط به روابط والدـ کودک، رشد هیجانی کودک و مشکلات رفتاری کودک است. این کتاب چارچوبی برای درمانگران کودک فراهم می‌سازد تا جدیدترین پژوهش‌های انجام‌گرفته در رویکردهای رفتاری و دلبستگی در حوزۀ والدگری را در کار بالینی خود به‌کار گیرند. تأکید کتاب بر نگرانی‌هایی است که، به‌احتمال بیشتری، خانواده‌ها را به‌سمت دریافت خدمات درمانی می‌کشاند: تعارض در روابط والدـ کودک، والدگری خشن یا بدرفتاری، و مشکلات سلوک کودک. در ۵۰ سال گذشته، دو الگوی نظری متفاوت مداخلات و مشاوره‌های حوزۀ والدگری را هدایت کرده‌اند: رفتارگرایی و نظریه دلبستگی. هریک از این الگوها پروژه‌های تحقیقاتی غنی و حامیان وفاداری داشته‌اند. این دو سنت گاهی نیز موجب نظریات متعارضی در خصوص انتخاب بهترین پاسخ به نوزادان/ کودکان خردسال، و گاهی دیدگاه‌های متفاوت در رابطه با "والدگری مثبت" شده‌اند. باتوجه‌به تأکید فزاینده بر مداخلات پژوهش‌محور در کار با خانواده‌ها، هرکدام از این سنت‌ها در رقابت با یکدیگر از رویکردهای والدگری مختلفی حمایت پژوهشی کرده‌اند. من از منظر هر دو نظریۀ رفتارگرایی و دلبستگی سخن می‌گویم. بااینکه احمقانه به‌نظر می‌رسد، ولی این واقعیت دارد. رفتارگرایی و نظریه دلبستگی اصطلاحات و واژگان فنی خاص خود را دارند که این مسئله رابطۀ پژوهشگران و درمانگران این دو سنت را پیچیده می‌کند و کار ارائه‌دهندگان خدمات را در ارزیابی دیدگاه‌های رقیب دشوار می‌سازد. به‌عنوان یک روان‌شناس بالینی کودک به حوزۀ سلامت روان نوزادی و اوایل کودکی، که در دهه ۷۰ میلادی آغاز شد، علاقه‌مندم هر چند با گذشت زمان، و در پی توسعۀ مداخلات مبتنی بر رفتارگرایی و نظریه دلبستگی، یک درمانگر/ پژوهشگر والدـ کودک شدم البته هر دو جهت‌گیری را ارزشمند یافته‌ام. آموزش بالینی من شامل مداخلات رفتاری برای رفتارهای ایذایی، مداخلات رفتاری برای اختلالات اضطرابی، مداخلات مبتنی بر آموزش والد، و مداخلات مبتنی بر نظریه دلبستگی است. پژوهش‌های من نیز مفاهیم نظریۀ یادگیری اجتماعی، نظریه دلبستگی، و نظریۀ خلق‌وخو را به‌هم پیوند می‌دهد. هدف بخش اول دست‌یافتنی‌تر کردن پژوهش درباره رفتارگرایی و نظریه دلبستگی برای ارائه‌دهندگان خدمات است. فصل۱ دیدگاهی کلی از چگونگی نگاه رفتارگرایی به تعاملات والدـ کودک و نتایج پژوهش‌های انجام‌شده بر مداخلات والدگری رفتاری برای کودکان خردسال دارای رفتار ایذایی و خانواده‌های در معرض خطر بدرفتاری، ارائه می‌دهد. تأکید بر نتایج پژوهش‌هایی است که من در طی دهه گذشته درباره رویکرد والدگری رفتاری انجام داده‌ام؛ یعنی درمان تعاملی والدـ کودک (PCIT). فصل۲ نگاهی کلی به نظریه دلبستگی و نتایج پژوهش‌های مبتنی بر آن دارد. در این فصل، تأکید بر آن دسته از رویکردهای مبتنی بر نظریه دلبستگی است که بر چارچوب کار من با خانواده‌ها و کودکان خردسال تأثیرگذار بوده‌اند. فصل۳ برخی حوزه‌های اختلاف میان این دو سنت را خلاصه کرده و به کشف این موضوع می‌پردازد که دو نظریه چگونه یکدیگر را کامل می‌کنند. بخش دو، بخش ”چه‌کار کنیم“ کتاب است. هدف بخش دو فراهم‌آوردن چارچوبی به‌منظور ادغام رفتارگرایی و نظریه دلبستگی در آموزش والدین کودکان خردسال، برای درمانگران است. اگر شما بیشتر اهل عمل و اجرا باشید، ممکن است بخواهید یکسره به بخش دو کتاب رفته و بخش یک را فقط به‌خاطر سؤالاتی مطالعه کنید که در خصوص نظریه، ارزیابی‌ها، و مسائل روش‌شناختی به‌ذهن می‌رسد، (البته اگر شما اهل عمل باشید احتمالاً از آن دسته خوانندگانی هستید که پیشگفتار را رد می‌کنند). فصل۴ منطق به‌کارگیری آموزش والدین در مواجهه با تعاملات مشکل‌ساز والدـ کودک را مطرح می‌کند و چارچوبی برای یکپارچه‌سازی نظریه دلبستگی و پژوهش در حوزۀ آموزش والدین ارائه می‌دهد. فصل‌های ۵، ۶، ۷ و ۸ متناسب‌کردن آموزش والدین با الگوهای مختلف دلبستگی را به‌بحث می‌گذارند.