کتاب جستارهایی در اقتصاد مقاومتی محمدجواد شریف زاده نشر دانشگاه امام صادق (ع)

یکی از مهم­ترین گام­های هر پژوهش علمی، تعریف و تبیین مفاهیم و کلیدواژه‌های کلیدیِ آن پژوهش است. یکی از مفاهیم کلیدی این کتاب، مفهومِ «تهدید اقتصادی» است. شناسایی و بررسی تهدیدهای اقتصادی، نیازمند ارائه تعریفی‌ برگزیده از تهدید اقتصادی است و تعریف «تهدید اقتصادی» خود مبتنی بر تعریف و تبیین دقیق مفهوم «تهدید» است؛ زیرا «تهدید»، موضوعی بینا‌ذهنی است که با توجه به ادراک، اندیشه­ها و جهان­بینی افراد مختلف، تعاریف و مصادیق مختلفی پیدا می­کند؛ بنابراین در این فصل ابتدا تعریف «تهدید» از منظر لغوی و اصطلاحی مطرح خواهد شد و بعد از مشخص شدن مفهوم تهدید و مفاهیم مرتبط با آن، به بررسی تعریف تهدید اقتصادی می­پردازیم و سپس تعریف برگزیده از تهدید اقتصادی را ارائه خواهیم داد. در این میان قلمرو و دامنه بررسی تهدید اقتصادی در این اثر نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در ادامه فصل، انواع تهدیدهای اقتصادی مورد بررسی قرار می­گیرد و در انتها نیز تاریخچه تهدیدهای اقتصادی در جمهوری اسلامی ایران ارائه خواهد شد. تهدید ازجمله واژگانی است که به دلیل وضوح معنایی، معمولاً کمتر به تعریف آن اهتمام شده است. این در حالی است که تحلیل انتقادی دیدگاه‌های موجود، حکایت از آن دارد که «تهدید» هم از نظر ماهوی و هم از لحاظ مصداقی دارای معنای روشن واحدی نیست (افتخاری، ۱۳۹۱، صص۲۳و۲۴). همچنین موضوع دیگری که به ‌دشواریِ تعریف «تهدید» می‌افزاید این است که با توجه به رابطه میان «عامل» یا «کارگزار تهدید» و «حوزه» آن، موضوع تهدید پدیده‌ای بینا‌ذهنی است؛ بدین معنا که در رابطه‌ میان «عامل تهدید» و «حوزه تهدید» ساخته می‌شود و در این چارچوب هستی سیاسی و اجتماعی، یک آگاهی بینا‌ذهنی است و ایده‌ها و افکار نیز به‌طور متقابل با نیروها و محیط مادی، تهدیدها را شکل می‌دهند. لذا ممکن است با تغییر افکار، عقاید، مفاهیم، بازیگران یا محیط، «تهدیدات» از بین بروند یا تغییر کنند (عبدالله خانی، ۱۳۸۶، ص۲۴). از آنجا که تهدیدشناسی از موضوعات زیرمجموعه مطالعات امنیتی است که خود متأثّر از مکاتب فکری حوزه‌های اصلی­ای چون روابط بین‌الملل و علوم سیاسی است متناسب با جریان‌های علمی شکل‌ گرفته در این حوزه‌ها، شاهد طرح دیدگاه‌ها و نظریاتی درباره «تهدیدشناسی» هستیم (افتخاری، ۱۳۹۱، ص۷). در این قسمت ابتدا به تعاریف لغوی تهدید می‌پردازیم و سپس تعاریف اصطلاحی تهدید مطرح شده و تعریف برگزیده از تهدید بر اساس نظریه شبکه واژگانی، مطرح خواهد شد.