کتاب نماد اعتدال اثر جواد ورعی نشر انتشارات میراث اهل قلم

از نظر آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، به‌رغم آن‌که اسلام در مقایسه با یهود و مسیحیت، دینی اعتدالی، و پیامبر اکرم(ص) شخصیتی معتدل و متعادل بود؛ اما امت اسلامی با آن‌که «امت وسط» خوانده شدند، گرفتار آفت افراط و تفریط شده و با دستیابی به قدرت سیاسی بعد از رحلت آن حضرت، اسلام را از مسیر اعتدالی خارج کردند. چنان‌که به گفته امیرمؤمنان علی(ع) مکتب تشیع در میان مکاتب و مذاهب اسلامی، «طریق وُسطی» و مرامی اعتدالی است، ولی شیعیان در طول تاریخ از این مسیر فاصله گرفته و به چپ و راست منحرف شدند. سه گروه «دنیاطلبان»، «غالیان» و «خوارج» آشکارترین جریانات انحرافی دوران حکومت علوی‌اند. «غلوّ و افراط در عقیده نسبت به رهبران دینی»، «تندروی در عمل و رفتار اجتماعی» و «تعمّق و سخت‌گیری در امور دینی» از شاخصه‌های جریانات افراطی است. از آن‌جا که از نظر هاشمی «جهل و نادانی» ریشه اصلی افراط و تفریط است، راه‌های ایمنی جمهوری اسلامی از آسیب‌های افراط و تفریط، «ارتقاء سطح دانش عمومی»، «عقلانیت در سیاست خارجی»، و «توسعه متعادل و همه جانبه» کشور است.