کتاب تفسیر موضوعی قرآن کریم «محبت در قرآن کریم» حسن سعادت مصطفوی نشر دانشگاه امام صادق (ع)

محبت، ابتدا از طرف خداوند نسبت به مخلوق است، و بعد از آن، انسان هم در مقابلِ این محبت، دارای محبت به حق می‌شود. علت مقدم شدن محبت خداوند، این است که خداوند تبارک و تعالی به ذات خود محبت دارد و آثار ذات خود را نیز دوست دارد و از آنجایی­که مخلوقات، آثار ذات الهی هستند، همه چیز محبوب خداوند است و به این دلیل که خداوند، همه را دوست دارد، به همین خاطر، محبوبِ خداوند نباید از بین برود. بنابراین، اگر انسان این محبت خداوند نسبت به موجودات را درک کند، دیگر گیاه یا درختی را نمی­بُرَد؛ مگر این‌که ضرورت اقتضا کند. به حیوانات هم آزاری نمی­رساند و در نتیجه محیط زیست کاملی برای بشر به‌وجود می­آید و تمامی موجودات اعم از حیوانات، نباتات و انسان­ها، در امان خواهند بود. به‌خاطر این‌که انسان فکر می­کند این موجودات، بیهوده و رها هستند، شروع به اذیت و آزار آنها می­کند. ولی اگر این محبت خداوند نسبت به مخلوقات را درک کند با آنها رفتار مناسبی خواهد داشت که همه در امان خواهند بود. البته هر موجودی که خلقتش دقیق­تر و کامل‌تر و آثار صنع، در او بیشتر باشد، نزد حق محبوب‌تر است. به‌طوری که اگر امر دایر بین او و موجودات دیگر شود، موجودات دیگر باید فدای او شوند تا این موجود به کمال شایسته خود برسد و برعکس، اگر موجودی در مقابل خداوند، نافرمانی و عصیان کند مسئله خاصِّ خود را دارد.