کتاب حاضر چکیده قلم نویسندهای از بستر و موقعیتی متفاوت است. مباحث و پرسشهای فلسفی که، به اعتباری، انگیزه عطف نظر به آنها در نهاد انسانها نهفته است، با توجه به اعصار تاریخی و سنتهای دینی و اجتماعی و سیاسیِ گوناگون، اشکال و صورتهای متغیری به خود میگیرند و، به تبع، پاسخهای متفاوتی نیز به آنها داده میشود. بر این اساس، مباحث مطرحشده در این کتاب نیز با نیازها و معضلاتی گره خورده است که ممکن است پاسخهایی غیر از پاسخهای سایر اندیشمندان را اقتضا کنند. لذا صِرف بیان این دیدگاهها به معنای صحه نهادن بر آنها نیست؛ بلکه وسیلهای است برای آگاه شدن از آنها و احیانا موضع گرفتن و تأمل در آنها.