کتاب تحصیل در آن سوی مرزها مردم نگاری از تردید دانشجویان ایرانی در آلمان نشر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات

با خود فکر کردم شاید اعتمادی که به برگه‌ها در آلمان هست، به آدم‌ها نیست. شاید واقعاً کشور کاغذها است و این نمونه‌ای از آن بوروکراسی آلمانی را می‌رساند. این برایم خیلی سوال شد. نکته‌ای که برایم بسیار جالب بود این بود که از همین یک برخورد داشتم برداشت‌هایی از آلمان و آلمانی به دست می‌آوردم. بعدها فهمیدم که در آلمان، کاغذها از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. برای هر کاری می‌بایست نامه فرستاد و اداره‌ها برای انجام هرکاری نامه می‌فرستند. گویی با دیدن کاغذ یا درخواست به صورت کتبی، تازه آدم را جدی می‌گیرند. آن‌قدر که نامه‌نگاری جدی است، تلفن کردن جدی نیست. برعکسِ آنچه در ایران وجود دارد. به ندرت پیش می‌آید برای انجام کاری با یک اداره مکاتبه کنیم. معمولاً به صورت حضوری کار را انجام می‌دهیم یا درخصوص آن تلفنی صحبت می‌کنیم. در ایران برای هر کاری «باید حضوری تشریف بیارید» را می‌شنویم. اما در آلمان همۀ مدارک و درخواست‌ها را باید پست کنیم...