کتاب قابلیت‌های کلیدی برای بهبود حکمرانی محلی
مفاهیم و استراتژی‌ها

فصل یکم: مقدمه ای بر دوره رهبری منتخب محلی

معرفی دوره رهبری منتخب محلی

«رهبری و یادگیری، لازمه یکدیگرند».
جان اف. کندی

به ویرایش جدید دوره رهبری منتخب محلی خوش آمدید. زمانی که یو.اِن هبیتت، ویرایش جلد نخست این مواد آموزشی را در اوایل دهه ۱۹۹۰ معرفی کرد، هیچ کس فکر نمی کرد که این دوره تا این اندازه موفقیت کسب کند. از آن زمان، هزاران مقام منتخب محلی از زن و مرد در سراسر جهان از این دوره استفاده کرده اند تا بر دانش و مهارت های خود بیفزایند و عملکرد خود را به عنوان رهبران اجتماع بهبود بخشند. افزون بر این، صدها مربی برای کشف شیوه های جدید انجام بسیاری از نقش ها و مسئولیت های مربوط به رهبری منتخب محلی به این مقامات کمک کرده اند.
دوره نخست در طول ۱۰ سال گذشته به زبان های بسیاری ترجمه شده و در تمامی قاره ها به جز قطب جنوب به کار گرفته شده است. چاپ نخست به دلایل مختلف توانست مرزهای فرهنگی، سیاسی، قومی و زبانی را درنوردد و مقامات منتخب محلی و بسیاری دیگر را در سفری بی مانند از یادگیری و اکتشاف همراه سازد. حال که موفقیت دوره اولیه، چنین مسرت بخش است، این امر، تولید ویرایش جدید را به همان اندازه پرزحمت می سازد.
جهان در دهه گذشته به طور اساسی تغییر کرده است. این تغییرها پیامدهای زیادی برای حکومت های محلی و نقش ها و مسئولیت های رهبران منتخب محلی در پی داشته است. روندهای جهانی بسیاری وجود دارند ـ اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، زیست محیطی، فرهنگی و تکنولوژیکی ـ که مستقیماً بر حکومت محلی و توانایی آن در برآوردن انتظارهای شهروندان تاثیر می گذارند. درحالی که حکومت های محلی دائماً با توانایی شان برای تامین آب سالم، بهبود بخشیدن به بهداشت عمومی، کاهش فقر، تامین برنامه ها و خدمات ایمنی و صدها خدمات اجتماعی دیگر مورد قضاوت قرار می گیرند، شما در جایگاه یک مقام منتخب و همچنین کارکنانتان، متعهد به برآوردن مجموعه دیگری از انتظارها و استانداردها هستید. منظور ما نحوه کارکرد فرایند خودگردانی محلی است.
مفاهیم، راهبردها و اصولی مانند شفافیت، مسئولیت پذیری، دربرگیری(۴۲)، اعتماد و مشارکت مستقیم شهروندان، تبدیل به الزامات بنیادینی شده اند که رهبران منتخب محلی به واسطه آنها به طور فزاینده پاسخ گو نگه داشته می شوند. در بسیاری از حکومت های محلی جهان، عدالت و دربرگیری جنسیتی هنوز هم ازجمله چالش های موجودند. به عبارت دیگر، امروز جهان بسیار پیچیده تر و دشوارتر از زمانی است که نسخه آغازین این دوره نوشته شد. این ویرایش جدید دوره رهبری منتخب محلی، با بهره گرفتن از تجربه و مشاوره مقامات منتخب محلی و مربیانی که دوره اولیه را به کار برده اند و بدون کنار گذاشتن ویژگی های بی نظیری که دوره اولیه را موفق ساخت، در پی بررسی این پیچیدگی ها و چالش هاست.
نخستین چالش ما سازمان دهی بسیاری از ایده ها، اطلاعات و بینش ها در مورد این دوره جدید است که به شما کمک خواهد کرد اطلاعات بیشتری در مورد تاریخچه آن و چگونگی تفاوت آن با دوره اولیه کسب کنید و مهم تر اینکه بدانید به عنوان مربیان و مقامات منتخب محلی چگونه می توانید بهترین استفاده را از این دوره ببرید. با وجود آنکه قسمت زیادی از شکل و مواد اولیه به همان صورت باقی مانده ، ویژگی های زیاد دیگری تغییر کرده است. این تغییرات تا حد زیادی بر اساس بازخوردهای مربیان، مقامات منتخب و دیگر کسانی صورت گرفته است که این مواد را در دامنه گسترده ا ی از کشورها و نواحی جهان به کار برده اند؛ بنابراین با ما همراه باشید تا زمینه کار را شرح دهیم. بدین نحو بهتر متوجه خواهید شد که دوره جدید درکل در مورد چیست.

از این فصل مقدمه چه انتظاری می توانید داشته باشید؟

در ادامه این مقدمه موارد زیر را خواهید یافت:

* خلاصه تاریخچه دوره و اینکه چگونه در طول زمان بسط یافته است؛
* نگاه مختصری به روندها، اختیارها و رویدادهایی که نقش ها و مسئولیت های رهبری محلی را در دهه گذشته و پیش از آن تعریف می کند؛
* برخی از پیش فرض ها در مورد رهبری منتخب محلی و اهمیت یادگیری مبتنی بر قابلیت در انجام نقش ها و مسئولیت های مقام منتخب؛
* بینش هایی در مورد برخی از تکنیک ها و راهبردهای یادگیری که در این مواد آموزشی گنجانده شده است؛
* تغییرهایی در ویرایش اولیه که ما معتقدیم چشم انداز یک کاربر دوره را بهبود بخشیده است؛
* شیوه های متعدد به کاربستن مواد آموزشی به منظور بهبود رهبری و عملکرد محلی؛
* چگونگی گسترش دادن مخاطبان احتمالی که می توانند از این مواد بهره ببرند، به شیوه ای که به مقامات منتخب محلی کمک خواهد کرد تا به رهبران بهتری تبدیل شوند؛
* سیری کوتاه در دوره و چگونگی تفاوت آن از ویرایش نخست؛
* چند تمرین درباره رهبری منتخب برای قرار دادن بیشتر شما در فضای یادگیری که لازم است پیش از وارد شدن به ادامه کتاب و غرق شدن در دنیایی از فرصت های یادگیری ای که این دوره برای همه کاربرانش فراهم می کند، با آنها آشنا شوید.

نگاهی به تاریخچه دوره

قدری تامل در مورد تاریخچه این دوره و برخی از اتفاق هایی که گسترش ویرایش جدید را رقم زد، مفید خواهد بود. یو.اِن هبیتت در سال ۱۹۹۰ به دلیل رشد تقاضا برای مواد آموزش رهبری منتخب تعهد کرد که دوره نخستین را تولید کند. مقامات منتخب محلی، زنان و مردانی با پایگاه های اقتصادی مختلف و از بخش های گوناگون جهان برای آموزش بیشتر در زمینه نقش ها و مسئولیت های رهبری خود اعلام نیاز می کردند. از سوی دیگر، شواهد عینی اندکی وجود داشت تا نشان دهد که آنها فکر می کنند به چه دانش ها و مهارت های جدیدی نیاز دارند تا کارآمد تر باشند. ما تعدادی از مدارکی را که در زمینه ارزیابی نیازهای آموزش رسمی در آن زمان وجود داشت، بررسی و با تعداد زیادی از مقامات منتخب در مکان های مختلف مصاحبه کردیم، همچنین بر تجربه های جمعی خود در کار کردن با مقامات منتخب اطراف جهان اتکا نمودیم. خیلی زود دریافتیم که دانسته های عقل سلیم زیادی در اطرافمان وجود دارد مبنی بر اینکه رهبران منتخب برای اینکه رهبرانی کارآمد باشند، چه چیزهایی نیاز دارند یاد بگیرند. مشکل کار، گردآوری تجربه آموزشی بود که نه تنها پیش فرض هایی را که در مورد نیاز به چنین آموزشی وجود داشت، تست می کرد، بلکه پیش فرض های ما را نیز در مورد اینکه محتوای آموزش باید چه باشد و چگونه به مخاطبان منتقل شود، می آزمود.
زمانی که در سال ۱۹۹۱، نخستین پیش نویس این مواد در اوگاندا به صورت میدانی آزمایش شد، دوره پیشنهادی ۱۰ نقش را در بر می گرفت: سیاست گذار، تصمیم گیرنده، ارتباط برقرارکننده، مذاکره کننده، تسهیلگر، توانمندساز، تامین کننده مالی، ناظر، دلال(۴۳) قدرت و رهبر. آزمون میدانی به دقت طراحی شد تا تنوع گسترده تر کاربران احتمالی در سراسر جهان را منعکس کند. این تست ۱۰ مرد و ۱۰ زن را شامل می شد که معرف ویژگی های گوناگونی بودند. این افراد شامل شهردار کامپالا(۴۴)، برجسته ترین مقام منتخب محلی در آن کشور و ۱۹ مقام منتخب محلی دیگر از شهرهای متوسط، بخش های بزرگ و روستاها بودند. تجربه کاری و آموزش رسمی آنها نیز به همین منوال گوناگون بود. این جمع، ترکیبی متنوع از انواع مقامات منتخب محلی بود که دوره در نظر داشت آنها را آموزش دهد.
کارگاه اولیه ۱۰ روز به طول انجامید و هر روز به آموزش یکی از نقش ها اختصاص یافت. در پایان هر روز، مشارکت کنندگان بازخوردهای بسیار ارزشمندی، هم در مورد محتوای مواد و هم در خصوص طرح ها و تمرینات آموزشی از خود نشان دادند. مربیان از کنیا و اوگاندا بودند، نه از طراحان مواد آموزشی. از مربیان بیشتری از دیگر کشورهای منطقه دعوت شده بود تا به عنوان ناظر حضور داشته باشند. مهم بود دریابیم که آیا مربیان محلی می توانند بدون نیاز به تهیه و تدارک اولیه زیاد، به صورت موفقی از مواد آموزشی استفاده کنند. آزمون میدانی، موفقیت آمیز بود و بازخوردهای مشارکت کنندگان و مربیان در مورد همه جنبه های برنامه و مواد به تعیین طرح و محتوای دوره کمک کرد.
محتوای اولیه دوره نخست، نتیجه مذاکره و بحث فراوان بین ذی نفعان حاضر در پروسه بود. پیش از آزمون میدانی، این نگرانی در بین مقامات و کارکنان یو.اِن هبیتت وجود داشت که نقش دلال قدرت مناسب نیست و نباید در دوره گنجانده شود. ازآنجاکه اغلب افراد در استفاده شان از قدرت، سوءاستفاده می کنند، چرا باید به آنها کمک کرد تا آنچه را نباید انجام دهند، بهتر انجام دهند؟ زنان و مردان منتخبی که در آزمون میدانی مشارکت کرده بودند، دیدگاه متفاوتی داشتند. آنها در پیشنهادهایشان متفق القول بودند که این سازه باید باقی بماند. آنها اظهار داشتند، نمی توان نقش دلال قدرت رهبر منتخب را نادیده گرفت، هرچند بسیار مورد سوءاستفاده قرار می گیرد، ولی باید در آموزش رهبری منتخب به آن توجه شود.
آنها همچنین به ما گفتند که جای نقش پاسخ گویی رهبری منتخب در نسخه آزمون میدانی خالی است؛ نقشی که آنها نقش نهادساز می نامیدند: «به ما کمک کنید بفهمیم چگونه می توانیم حکومت های محلی خود را به عنوان سازمان های عمل کننده تقویت کنیم». با کمک آنها، این نقش به دوره اولیه اضافه شد و اتفاقاً بخش مهمی از دوره بوده است. کسانی که از ویرایش نخست استفاده کرده اند، در این ویرایش، در زمینه حوزه نهادسازی و قابلیت هایی که نیاز است تا این مسئولیت مهم رهبری محلی تحقق یابد، تغییرهای اساسی خواهند یافت. این تغییرات بر اساس اظهارنظرهای مقامات منتخب، مربیان و دیگر کسانی که دوره رهبری منتخب را از زمان معرفی آن به کار برده اند، اعمال شده است.

از آزمون میدانی تا عمل

دوره به سرعت موفق شد. پیش از آنکه یو.اِن هبیتت آن را به زبان انگلیسی منتشر کند، دفتر منطقه ای اتحادیه بین المللی مقامات محلی در کیتو، اکوادور(۴۵)، یک نسخه از آن را برای استفاده در امریکای لاتین به زبان اسپانیایی چاپ کرد. با آنکه نسخه انگلیسی به سرعت در بسیاری از کشورهای انگلیسی زبان، در افریقا و آسیا به نسخه استاندارد تبدیل شد، این دوره سد زبانی را زمانی واقعاً شکست که ستاد حکومت محلی، موسسه جامعه باز(۴۶) (LGI/OSI) در بوداپست با یو.اِن هبیتت دست همکاری دادند تا مربیانی را برای شرکت کنندگان اروپای مرکزی و شرقی و شوروی سابق آموزش دهند. آن کارگاه که در سال ۱۹۹۵ در رومانی برگزار شد، به وسیله رهبران بنیاد مشارکت کنندگان توسعه محلی رومانی(۴۷) (FPDL)، که از آن زمان به این نام خوانده شد، سازمان دهی شد. با حمایت مداوم LGI/OSI و یو.اِن هبیتت، FPDL از طریق برنامه منطقه ای ظرفیت سازی در حکمرانی و رهبری محلی برای کشورهای اروپای شرقی و مرکزی(۴۸)، کارگاه های آموزش مربی(۴۹) (TOT) متعددی برگزار کرد. LGI/OSI همچنین از ترجمه و چاپ دوره به تعدادی از زبان های آن منطقه حمایت کرد.
در بحبوحه همه این کارها، دوره، جدی ترین تمرین خود را به عنوان تلاشی برای ظرفیت سازی برای حکومت محلی و آموزش در اسلوواکی آغاز کرد. نویسنده اصلی دوره اولیه، ماموریت بلندمدتی یافت تا با حکومت های محلی آن کشور کار کند. وی ذخیره مواد آموزشی یو.اِن هبیتت را منبع مهمی دید که می توانست برای تامین نیازهای آموزشی حکومت های محلی اسلوواکی و تقویت نهادهای آموزشی محلی ای که با حکومت های محلی آن کشور کار می کردند، مورد استفاده قرار گیرد. نویسنده اصلی، که در چهارچوب پروژه ای با سرمایه مرکز ایالات متحده در زمینه توسعه بین المللی(۵۰) و مدیریت انجمن بین المللی مدیریت شهر/ کشور کار می کرد، از نزدیک با بنیاد آموزش خودگردانی اسلواکی و ۱۱ مرکز آموزش منطقه ای آن کار کرد تا به آنها کمک کند که یک ظرفیت آموزش پایدار بسازند که به حکومت های محلی آن کشور خدمات ارائه دهد.
درحالی که بسیاری از مواد آموزشی دیگر یو.اِن هبیتت برای آموزش مقامات حکومت محلی اسلوواکی به کار گرفته شد، دوره رهبری منتخب محلی بود که به کانون طرح های جمعی آنها در ظرفیت سازی حکومت محلی تبدیل شد. در سه سال و نیم نخست برنامه، ۴۸ مربی محلی آموزش داده شدند تا دوره رهبری منتخب را اجرا کنند و نزدیک به ۵۰۰۰ مرد و زن منتخب از ۶۰۰ حکومت محلی در کارگاه های دوره رهبری منتخب شرکت کردند. مربیان اسلوواکی به عنوان سفیران ظرفیت سازی کمک کردند تا برنامه هایی مشابه در سایر کشورها نیز راه اندازی شود. درس های ارزشمند زیادی از برنامه اسلوواکی گرفته شد که به طور ضمنی و بدون کمک بیرونی به شکوفایی ادامه می دهد. ما تلاش کرده ایم که مهم ترین آنها را در نسخه راهنمای کاربران بگنجانیم. از تمامی شما دعوت می کنیم که فارغ از اینکه نقش ها و مسئولیت های شما در استفاده از این مواد چیست، در آن سند سودمند تامل کنید.
با افزایش تقاضا برای دوره رهبری منتخب و پیچیده تر شدن چالش های پیش روی تبدیل شدن به یک مقام منتخب محلی با قابلیت رهبری، یو.اِن هبیتت به این نتیجه رسید که زمان بازنگری دوره رهبری منتخب فرا رسیده است. این بار آنها در مورد قابلیت های رهبری که برای یک مقام منتخب محلی لازم است تا کارآمدتر و موثرتر باشد، دانش، تجربه و فهم غنی تری داشتند. با وجود این، می خواستند اطمینان به دست آورند که فرضیاتشان در مورد نیازهای آموزشی مقامات منتخب محلی و بهترین شکل فراهم کردن آموزش رهبری برای آنها، با استفاده از همکاری کسانی بوده است که در طول دهه گذشته آن مواد را به کار برده اند.
برای استفاده از منبع تجربه کاربران، یو.اِن هبیتت پیمایش گسترده ای از مربیان و مقامات منتخب انجام داد و نشست گروه متخصصان را در مرکزشان در نایروبی و کنیا برپا کرد تا برآوردهای دست اولی از شیوه های بهبود بخشیدن دوره به دست آورد. این طرح ها که در سال ۲۰۰۲ اجرا شد، بینش ها و راهنمایی های ارزشمندی برای آماده سازی مجموعه جدید مواد آموزشی فراهم آورد.
بر اساس پیمایش کاربران، رایزنی های نشست گروه متخصصان و یک دهه درگیری مستقیم در به کارگیری این مواد در سراسر جهان، ما معتقدیم این ویرایش جدید از موفقیت دوره اولیه فراتر خواهد رفت و معیارهای کمال جدیدی در مورد قابلیت ها و عملکرد رهبری منتخب محلی در سراسر جهان پایه گذاری خواهد کرد.

«هیچ چیز پایدار و دائمی نیست جز تغییر».

هراکلیتوس، فیلسوف قرن پنجم پیش از میلاد

محیط متغیر رهبری منتخب محلی

زمانی مقامات منتخب محلی فقط نگران مشاجرات محله ها، تمیز نگه داشتن و حفاظت از خیابان ها، تضمین وجود برنامه ها و امکانات اساسی بهداشت عمومی و نشان دادن خودشان در جلسه های ماهانه برای رای دادن به حفظ وضع موجود بودند نه بیشتر!، ولی در گذر سال ها زندگی حرفه ای مقامات منتخب به طور فزاینده پیچیده و دشوار شده است. با آنکه میزان و شدت چالش های حکومت محلی به طور چشمگیری از کشوری به کشوری دیگر و از شهرهای بزرگ تا اجتماعات روستایی متفاوت است، قابلیت ها و اصولی اساسی که حکمرانی خوب را تعریف می کند، به طور قابل ملاحظه ای مشابه است. ما این وجوه مشترک را به کار خواهیم گرفت تا میان تفاوت های وسیع بین محیط هایی که در آنها زنان و مردانی انتخاب می شوند پلی ایجاد کنیم تا حکومت های محلی در سراسر جهان اداره شود.
اهمال کاری خواهد بود اگر شما را متوجه حوادث و وضعیت اسف باری نکنیم که مشخصه وضعیت محیط های شهری در بسیاری از نقاط جهان است. درون این فضای چالش های جاری و روبه رشد، طرح های ظرفیت سازی حکومت محلی مطرح شده و از میان آنها، طرح آموزش رهبری منتخب، نقطه اتکایی کلیدی است. امروزه، به جز استثنا های اندک، حکومت های محلی و مقامات منتخب آنها با مشکل هایی مواجه هستند؛ مانند: فقر شدید، اقلیت های محروم، عدم برابری و عدالت جنسیتی، کودکان خیابانی، خشونت علیه زنان، منازعات مدنی، ایدز و امروزه سارس، آلودگی های ناشی از مواد شیمیایی که هیچ مرزی نمی شناسد و خدمات ناکافی مانند تامین آب آشامیدنی و دفع زباله، برنامه ریزی فضایی و اجتماعی آشفته، مسکن ناکافی و ناایمن، تاثیرهای اقتصاد جهانی که پیامدهای ناخواسته ای برای اجتماعات محلی به همراه می آورد، پتانسیل تروریسم در مکان های به ظاهر آرام، تخریب محیط زیست وغیره. این فهرست همچنان ادامه دارد.
درون این مشکل های طبیعی، اجتماعی و اقتصادی که با پیچیدگی های متفاوت پیش روی رهبران منتخب محلی قرار دارد، مجموعه ای از اصول تکامل یابنده(۵۱) و هنجارهای مورد انتظار وجود دارد که حکمرانی محلی «خوب» را تعریف می کند. با آنکه بسیاری از این اصول و هنجارها ۱۰ سال پیش نیز به عنوان دستورکار های مهم در توسعه دوره اولیه مواد رهبری منتخب مورد توجه قرار گرفتند، اکنون آنها به هسته الزامات و لوازم حکمرانی و ظرفیت سازی تبدیل شده اند. این اصول و هنجارها در تلاش های ما برای تعریف قابلیت های مختلف رهبری منتخب محلی، نقش محوری خواهد داشت.
در کمپین جهانی یو.اِن هبیتت در زمینه حکمرانی شهری، اصول حکمرانی خوب تبیین شده است. این اصول شامل موارد زیر است:

* پایداری در همه ابعاد توسعه محلی؛
* تفویض اختیارها و منابع به مناسب ترین سطح مدیریتی پایین تر از خود، به نحوی که با اصول کارآمدی هزینه ها و کارایی ارائه خدمات سازگار باشد؛
* برابری در دسترسی به فرایندهای تصمیم گیری و ضروریات اساسی زندگی در اجتماع؛
* کارایی در ارائه خدمات عمومی و ارتقای توسعه اقتصاد محلی؛
* شفافیت و مسئولیت پذیری تصمیم گیرندگان و همه ذی نفعان؛
* مشارکت مدنی و شهروندی برای همه شهروندانی که در خیر عمومی(۵۲) مشارکت کرده و به آن کمک می کنند؛
* امنیت افراد و محیط زندگی آنها.

تمایل داریم به این سلسله انتظارهای منطقی شاق از رهبران منتخب محلی، دو مورد نیز اضافه می کنیم: تنوع و اعتماد. تنوع مستلزم در نظر گرفتن گوناگونی اجتماع از نظر جنسیت، نژاد، قومیت، سن، معلولیت، جهت گیری جنسی، هویت جنسیتی و دیگر ویژگی ها و اشکال، به شکلی بارز و برجسته در اغلب سیاست ها و تصمیم های مقامات منتخب است. اعتماد اشاره دارد به کیفیت و صداقت در بسیاری از روابطی که رهبران منتخب محلی در اجرای نقش های مختلف خود وارد آنها می شوند.
قبل از به پایان بردن این تلاش مختصر برای توصیف محیط متغیری که در آن از مقامات منتخب محلی خواسته می شود تا قابلیت های رهبری خود را به کار گیرند، بهتر است در مورد اصطلاح حکمرانی(۵۳) اندکی توضیح دهیم. ما این اصطلاح را نسبتاً زیاد در این بحث به کار برده ایم و به طور مشهودی در بسیاری از اسناد رسمی سازمان هایی مانند یو.اِن هبیتت دیده می شود. همان طورکه اعضای کمپین جهانی حکمرانی شهری بیان می کنند:

حکمرانی، حکومت(۵۴) نیست. حکمرانی، به عنوان یک مفهوم تصدیق می کند که قدرت، درون و بیرون از اقتدار رسمی و نهادهای حکومت وجود دارد. حکمرانی، حکومت، بخش خصوصی و جامعه مدنی، هر سه را در بر می گیرد. حکمرانی بر «فرایند» تاکید دارد. حکمرانی تصدیق می کند که تصمیم ها بر مبنای روابط پیچیده موجود میان کنشگران مختلفی که اولویت های متفاوتی دارند، اتخاذ می شود.(۱)

برای آگاهی از نگاهی نسبتاً متفاوت به حکمرانی، در ادامه اصول حکمرانی خوب از دید کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد در امور آسیا و اقیانوسیه را مرور می کنیم.

***

حکمرانی به طور ساده، درآنِ واحد، هم فرایند تصمیم گیری و هم راه ها و شیوه های اجرای این تصمیم هاست. در یک بافت شهری، حکمرانی شامل هر دوی کنشگران رسمی و غیررسمی می شود، مانند مقامات شهرداری، ارائه دهندگان خدمات، نمایندگان محلی دولت مرکزی، سازمان های غیرحکومتی(۵۵)، ذی نفعان بخش خصوصی، رسانه ها، گروه های اجتماعی، سازمان های مردمی(۵۶) و به ویژه خودِ شهروندان. حکمرانی خوب دارای هشت ویژگی است:
۱. حکمرانی خوب، مشارکت را تقویت کرده و تشویق می کند، ازجمله مشارکت کودکان و گروه های حاشیه ای؛
۲. حکمرانی خوب، مستلزم احترام به قانون و رعایت کامل حقوق بشر است؛
۳. حکمرانی خوب، مستلزم شفافیت در تصمیم گیری است. در حکمرانی خوب، اطلاعات آزادانه در دسترس بوده، و برای همه قابل فهم است؛
۴. حکمرانی خوب، پاسخ گو است، تصمیم ها و نیازها را در یک محدوده زمانی معقول اجرا کرده، و تامین می کند؛
۵. حکمرانی خوب، اجماع محور است. اجماع محوری مستلزم میانجیگری برای منافع مختلف در جامعه و حساس بودن نسبت به نفوذ نسبی کنشگران مختلف ازجمله فقیرترین و حاشیه ای ترین افراد است؛
۶. حکمرانی خوب، برابری و دربرگیری را تقویت می کند، به نحوی که همه اعضای جامعه احساس می کنند که سهمی در جامعه دارند؛
۷. حکمرانی خوب یعنی اینکه فرایندها و نهادها نتایج موثری به بار می آورند که با کاراترین استفاده از منابع و تقویت پایداری، نیازهای جامعه را برآورده می کند؛
۸. شالوده حکمرانی خوب، مسئولیت پذیری است و البته نه فقط مسئولیت پذیری نهادهای حکومتی، بلکه همچنین مسئولیت پذیری سازمان های بخش خصوصی و جامعه مدنی.

بی تردید در مورد محیطی کلی که درون آن، مقامات منتخب محلی، نقش ها و مسئولیت های رهبری خود را ایفا می کنند، نکات بسیار بیشتری برای گفتن وجود دارد. اصولی که به طور خلاصه به آنها اشاره شد، در بحث های بعدی در مورد قابلیت های مختلف و وظایف آموزشی که ما پیشنهاد می کنیم، جایگاه مهمی خواهند داشت. ما نمونه های زیادی از موقعیت ها و وضعیت های موجود در منابع و مناطق مختلف جهان مثال خواهیم زد تا کاربرد قابلیت های فردی را که کانون فصول این دوره آموزشی هستند، نشان دهیم. همچنین در هریک از فصل ها بر موضوع های مربوط به جنسیت تمرکز خواهیم کرد تا اهمیت دست یابی به برابری بیشتر برای زنان را نه تنها در خدماتی مانند مقامات منتخب، بلکه در سیاست ها، برنامه ها و خدماتی که حکومت محلی برای شهروندانش فراهم می آورد، برجسته کنیم.

نگاهی عمیق تر به مسائل مربوط به جنسیت

جنسیت به نقش ها و مسئولیت های زنان و مردان، روابط بین آنها و شیوه تعیّن یافتن فرهنگی رفتارها و هویت ها از طریق فرایند اجتماعی شدن اشاره دارد. این نقش ها تقریباً همیشه در همه جوامع نابرابرند؛ برای مثال، جنسیت تعیین می کند که کنترل و قدرت تصمیم گیری، دسترسی به منابع، فرصت ها و مزایا به چه شکلی توزیع شود. غالباً نقش های جنسیتی به طور فرهنگی تعریف می شوند و با دگرگونی و تغییر فرهنگ ها آنها نیز تغییر می کنند.
جنسیت، عینک مفیدی برای ما فراهم می آورد که با آن می توانیم فرایندهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و حکمرانی را تحلیل کنیم. این عینک بی مانند، تفاوت های میان زنان و مردان را نادیده نمی گیرد، بلکه به ما کمک می کند هم تفاوت ها را تصدیق کنیم و هم سهم هر دو جنسیت را در توسعه جوامع خودمان ارزیابی کنیم. برابری جنسیتی صرفاً مسئله زنان نیست، بلکه مسئله ای اجتماعی است که در آن هر کس می تواند و باید سهیم شود.
برای تقویت و تسریع برابری جنسیتی، ضروری است که بر طرح های خاصی که مربوط به زنان و دختران است تمرکز شود. این طرح ها به رفع عدم تعادل قدرت کمک کرده و دسترسی برابر به منابع، فرصت ها و مزایا را فراهم خواهد کرد. اقدام های مشابهی نیز باید صورت گیرد تا از زنان و مردانی که به دلیل نژاد، قومیت، جزءِ بومیان اولیه بودن، و معلولیت مورد تبعیض قرار گرفته اند، حمایت کند. این اقدام های جریان سازی جنسیتی(۵۷) برای ایجاد عدالت و برابری جنسیتی در بین زنان و مردان در همه سطوح مشارکت مدنی ضروری است.
جریان سازی جنسیتی اصطلاح عامی نیست که شما در تلاش های خود برای بهبود حکمرانی اجتماعتان به کار می برید. بیایید نگاهی داشته باشیم به تعریفی که شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل(۵۸) از عمل جریان سازی جنسیتی دارد. طبق تعریف این شورا، جریان سازی جنسیتی عبارت است از فرایند تعیین دلالت های هر نوع اقدام برنامه ریزی شده، ازجمله قوانین، سیاست ها، برنامه ها و خدمات در همه حیطه ها و سطوح مدیریت، بر زنان و مردان. جریان سازی جنسیتی راهبردی است برای تبدیل تجربه ها و دغدغه های جنسیتی به بُعدی ضروری از طراحی، اجرا، نظارت و ارزشیابی همه سیاست ها، برنامه ها و خدمات حکومت محلی .
با اتخاذ و اجرای چنین راهبرد همه شمولی(۵۹) درون حکومت محلی تان می توانید جلوی تداوم بسیاری از نابرابری های جنسیتی که در برخی از اجتماعات در سراسر جهان متداول است را بگیرید. هدف نهایی، دستیابی به برابری جنسیتی و متحول کردن جریان جاری است.(۳) در جلد چهارم ـ ابزارهای آموزشی ـ در زیرِ فصل رهبری، یک چک لیست برابری جنسیتی تهیه کرده ایم. تاکید می کنیم که آن را حتماً برای سنجش اینکه حکومت محلی تان تا چه حد در سیاست ها، برنامه ها، پروژه ها و خدمات خود، جریان سازی جنسیتی را عملاً لحاظ می کند، به کار ببرید.
حکومت های محلی می توانند کنشگران و رهبران کلیدی در حیطه جریان سازی جنسیتی باشند. اتخاذ رویکرد جریان سازی جنسیتی در حکومت محلی تان، سازمان و اجتماع شما را قادر خواهد کرد که اصول حکمرانی خوب ـ مشارکت، تفویض اختیارها، پایداری، کارآمدی، برابری، شفافیت و مسئولیت پذیری ـ را اجرا کنید.
اجرای جریان سازی جنسیتی می تواند مزایای فوری و مهمی برای مدیریت و اداره حکومت محلی تان در پی داشته باشد. زنان می توانند چشم اندازهای جدید و متفاوتی را در مورد حیطه های درگیری و مشارکت اجتماعی، مانند برنامه ریزی کاربری زمین، توسعه مناطق مسکونی و تجاری، برنامه ریزی ترانزیت و حمل ونقل، توسعه اقتصادی، خدمات آب رسانی و دفع زباله، تامین مسکن، بودجه بندی، ایمنی و امنیت مطرح کنند. بحث قابلیت ها در این دوره رهبری منتخب، اهمیت عینک شمول جنسیتی(۶۰) را برای رهبران محلی امروز برجسته می کند.

***

چند دقیقه به این مسئله بیندیشید که حکومت محلی تان تا چه حد رویکرد جریان سازی جنسیتی به حکمرانی محلی را اتخاذ و اجرا کرده است. تا می توانید به جزئیات به موارد زیر فکر کنید:

۱. پیشرفتی که حکومت محلی تان در اتخاذ و اجرای سیاست ها، برنامه ها و خدمات جریان سازی جنسیتی داشته است.
...
۲. فهرستی تهیه کنید از حوزه هایی از حکمرانی محلی که به نظرتان باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند تا برابری جنسیتی در سطح بالا تضمین شده و در طول دوره رهبری تان ادامه یابد.
...
۳. یک نمونه خاص از سیاست ها، برنامه ها یا خدمات جریان سازی جنسیتی را که مایلید در طول ادامه دوره خود در جایگاه یک رهبر منتخب از آن دفاع کنید، مشخص کنید.
...

***

۱۸. (United Nations Human Settelments Programme Un-Habitat) برنامه سکونتگاه‎های انسانی سازمان ملل از مراکز وابسته به سازمان ملل است که برای بهبود وضعیت زندگی و توسعه پایدار در سکونتگاه های انسانی فعالیت می کند.
۲۰. کلمه ذی نفع در کتاب حاضر معادلی است برای واژه Stakeholder انگلیسی ولی باید توجه داشت که منظور از کلمه ذی نفع صرفاً افرادی نیستند که از یک مسئله به صورت مثبت تاثیر می پذیرند (منفعت می برند)؛ بلکه شامل افراد و گروه هایی نیز می شود که یک طرح، پروژه یا سیاست بر آنها تاثیر منفی می گذارد (متضرر می شوند) به طور خلاصه این واژه شامل همه آنهایی می شود که منافعشان (به صورت مثبت یا منفی) تحت تاثیر قرار می گیرد.
۲۲. Elected Leadership Series «دوره رهبری منتخب»: اشاره دارد به مجموعه کتاب های چهارجلدی مربوط به آموزش قابلیت های کلیدی حکمرانی برای مدیران محلی که جلد سوم آن (متن اصلی)، متن حاضر است که ترجمه آن را پیش رو دارید مجلدهای دیگر راهنماهای تکمیلی به منظور استفاده بهتر از مجلد حاضر هستند (جلد اول: راهنمای سریع، جلد دوم: راهنمای کاربر و جلد سوم: ابزارهای آموزشی).در مورد این جلدها در ادامه، توضیحات بیشتر ارائه شده است.در کتاب حاضر عبارت «دوره رهبری منتخب» یا واژه «دوره» به تنهایی اشاره دارد به این مجموعه آموزشی چهارجلدی.
۶۹. اشاره دارد به شیوع بیماری سارس در سال ۲۰۰۳ در چین و آسیای جنوب شرقی که هم زمان با تجدید ویرایش مطالب حاضر است.