کتاب نامه‌های زنان ایرانی نشر انتشارات روشنگران و مطالعات زنان

تاریخ جهان نشان می‌دهد که همواره دو مقولۀ آزادی و برابری مورد توجه همۀ مبارزات اجتماعی بوده است و این دو با یکدیگر رابطۀ متقابل پیچیده دارند، آزادی بدون وجود برابری منجر به غیر آزادی می‌شود و نابرابری اجتماعی منجر به بی‌ارزشی آزادی می‌گردد. منظور از برابری اجتماعی یعنی برابری طبقاتی، جنسیتی و قومی است. تجربۀ تاریخی نشان می‌دهد که در قرن نوزده سنت مبارزات طبقاتی بسیار مورد توجه بوده است و این تصور وجود داشت که مبارزات طبقاتی منجر به برابری در حوزه‌های دیگر می‌شود که تاریخ، بطلان آن را نشان داد. هر چند در بین متفکرین قرن نوزده نخستین کسی که مسألۀ نابرابری‌های اجتماعی را مطرح می‌کند مارکس است که منظور او از نابرابری‌های اجتماعی فقط نابرابری اقتصادی است اصل موضوع تفکرات او این است که این هستی اجتماعی است که نوع آگاهی را تعیین می‌کند و این هستی اجتماعی تحت تأثیر نابرابری‌های طبقاتی است. پس از مارکس این ماکس وبر بود که معتقد است پدیده‌های اجتماعی علیت منحصر به فرد ندارند و هر چند آگاهی تحت‌تأثیر آگاهی اجتماعی است اما این امر متقابل است و آگاهی می‌تواند بر هستی اجتماعی تأثیر نماید.

مطالعه وضعیت‌ زنان در طول تاریخ نشان می‌دهد که نابرابری‌های اجتماعی زنان بیش از هشت هزار سال است که پدیده آمده است. در مراحل اولیه که جوامع؛ گردآوری خوراک زندگی می‌کردند زنان با مردان در انجام این جمع‌آوری مشارکت داشتند اما به تدریح زنان به علت نگهداری از کودکان و سالمندان ناگزیر به یکجا نشینی شدند و این یکجانشینی سبب شد که زنان رمز رویش گیاه، سفال‌گری و ریسندگی را آغاز نمایند. در دوره مادر سالاری هیچ نشانه‌ای از فعالیت خصمانه وجود ندارد.

با تغییرات انقلاب‌های تکنیکی کم‌کم مردان به عنوان عامل تولید کشاورزی جانشین زنان شدند و شیوۀ همسر گزینی برون همسری جای خود را به درون همسری داد. در دوران کشاورزی هنوز هم قدرت زن و مرد چندان نابرابر نبود از آن‌جا که زنان در تولید کشاورزی سهیم بودند زنان و مردان پا به پای هم کار می‌کردند و قدرت تصمیم‌گیری زنان کاهش نیافت اما با تغییرات سیاسی اجتماعی، گسترش تجارت، پیدایی صنایع ابتدایی دیگر خانه واحد تولید به شمار نمی‌آمد بلکه کارخانه واحد تولید شد و در نتیجه فاصلۀ بین خانه و کارخانه سبب شد که دیگر زنان عامل تولید به حساب نیایند به عبارتی می‌توان گفت که پس از این تغییرات است که برای اولین بار مفهوم زن خانه‌دار به وجود می‌آید و به جرأت می‌توان گفت ظهور نظام سرمایه‌داری در غرب منجر به افزایش نابرابرای‌های اجتماعی زنان شد و در این‌جا است که تغییر هستی اجتماعی بر آگاهی زنان تأثیر می‌گذارد که در نهایت منجر به اعتراض‌های زنان می‌گردد. زمانی که ایدئولوژی زن خانه‌دار به اوج رسیده است و همه متفکران اجتماعی چه چپ و چه راست مخالف گسترش کار زنان می‌شوند به همین جهت در قرن نوزده تلاش آگاهانۀ زنان در جوامع مدرن برای از بین بردن این نابرابری‌ها افزایش می‌یابد و زنان جامعۀ مدرن برای حل این نابرابری‌ها اولین قدم یعنی گسترش آموزش زنان در همۀ ابعاد را مطرح می‌کنند.

-متن از مقدمه کتاب-