موضوع «امامت» و رهبری جامعه، شرایط رهبر شایسته و وظیفۀ متقابل امام و امت، در آیات قرآن و احادیث نبوی و در سخنان امام علی علیه السلام مکرر انعکاس یافته و نیز طی بخشی از تعبیرات نهجالبلاغه ثبت گردیده است. محتوای نهجالبلاغه را ذیل مبحث امامت میتوان در دو بخش «امامت عامه» و «امامت خاصه» دستهبندی کرد.
«امامت عامه» ناظر به موضوعاتی همچون مفهوم و ضرورت امامت، شؤون و وظایف امام و نیز تعیین صفات ضروری برای پیشوای مفترضالطاعه است؛ و «امامت خاصه» در مقام تعیین اشخاصی است که جامع شرایط امامت برای امت و شایسته جانشینی پیامبر اسلام(ص) در رهبری مسلمانان هستند.