کتاب صوتی هنر جنگ اثر سون تزو

کتاب پیشِ رو یکی از کهن‌‌ترین و محبوب‌‌ترین کتاب‌‌ها در حوزه جنگ و آموزش استراتژی‌های جنگی است که با استناد به متون کهن چینی و پژوهش‌‌های بسیاری از مورخان، قدمت آن تا چهارصد سال پیش از میلاد مسیح تخمین زده شده است.

با توجه به پندها، سخن‌‌ها و استراتژی‌‌های عمیق سون تزو، نویسنده کتاب هنر جنگ، بسیاری از مشاهیر و چهره‌‌های بزرگ سیاسی از این آموزه‌‌ها استفاده یا به آن اشاره کرده‌‌اند. برای مثال، می‌‌توان از ناپلئون بناپارت، مائو رهبر و بنیان‌‌گذار جمهوری خلق چین، مارشال شاپوشنیکوف، رئیس ستاد کل ارتش سرخ شوروی و بسیاری از فرماندهان ارتش امریکا نام برد.

ازجمله نویسندگان عصر حاضر که در آثار خود همواره کوشیده‌‌اند با استناد به متون کهن و آموزه‌‌های باستانی به تحلیل قدرت و استراتژی‌‌های جنگی بپردازند، نام رابرت گرین به چشم می‌‌خورد که در کتاب‌‌های ۴۸ قانون قدرت و ۳۳ استراتژی جنگ، بخش‌‌هایی از پندهای سون تزو را ذکر کرده است. ازاین‌‌رو بر خود واجب دانسته‌‌ام تا ترجمه این اثر ارزشمند را با حفظ امانت‌‌داری، برای شما خوانندگان عزیز آماده کنم. امید است از خواندن آن لذت ببرید.

شایان ذکر است، نسخه‌‌های متفاوتی از کتاب هنر جنگ به زبان انگلیسی وجود دارد که تعداد زیادی از آن‌‌ها، مقدمه‌‌های طولانی و بسیار تخصصی از مطالعات مورخان درمورد صحت‌‌وسقم گفته‌‌ها و پندهای سون تزو، دوره زندگی وی، معنای نشانه‌‌ها در رسم‌‌الخط چینی و موارد دیگری را شامل می‌‌شوند و این مطالب به‌‌قدری تخصصی است که از حوصله خوانندگان خارج است. ازسویی، بسیاری از نسخه‌‌ها نیز بسیار چکیده و کوتاه هستند و آنچه را که شایسته است، انتقال نمی‌‌دهند. ازاین‌‌رو کوشیده‌‌ام تا جای امکان، بحث‌‌های تخصصی را مطالعه کرده و برحسب مورد در متن سیزده‌‌گانه کتاب، آن‌‌ها را با شما خوانندگان عزیز در میان بگذارم تا از اشتیاقتان برای خواندن این اثر ارزشمند با مقدمه‌‌های طولانی و آن‌‌هم پیش از اطلاع از سخن اصلی، نکاهم.

در هنگام خواندن کتاب در نظر داشته باشید که تا آن زمان، کتابی درباره اصول و فنون جنگ و استراتژی‌‌هایی برای پیروزی وجود نداشته و اغلب، حتی از حیله‌‌های جنگی هم بهره نمی‌‌برده‌‌اند. برای مثال، در دوره‌‌های کاشت و برداشت محصول، جنگ و نبرد کاملاً ممنوع بود یا پادشاهی که به درستکاری و عدالت از او نام برده می‌‌شد، هرگز تقلب، حیله‌‌گری یا دروغگویی را تاب نمی‌‌آورد و هیچ‌‌گاه برای ضربه زدن به دشمنانش، ناجوانمردانه از این فرصت بهره‌‌برداری نمی‌‌کرد.

یک نمونه واضح برای نشان دادن بیهودگی‌‌هایی که اجرای این مقررات می‌‌توانست به‌‌دنبال داشته باشد، در واقعه‌‌ای در سال ۶۳۸ پیش از میلاد مسیح به وقوع پیوست. در آن زمان ژیانگ، پادشاه سونگ، با ارتش چو مواجه شد، طوری که رودخانه هنگ بین آن‌‌ها قرار گرفت. وقتی نیروهای چو به اواسط رودخانه رسیدند، وزیر پادشاه سونگ توصیه کرد که سپاه به آن‌‌ها حمله‌‌ور شود، اما پادشاه این تصمیم را نپذیرفت. زمانی که ارتش کاملاً به خشکی رسید و هنوز به آماده‌‌سازی جنگی نپرداخته بود، وزیر بار دیگر پادشاه را به حمله تشویق کرد و مدام بر این توصیه اصرار ورزید. پادشاه وزیر مزاحم خود را ساکت کرد و گفت: «یک مرد بافضیلت و پرهیزگار حریف ناتوان را خُرد نمی‌‌کند و پیش از آنکه دشمن سپاه خود را به‌‌صف کند و آرایش جنگی دهد، به او حمله نخواهد کرد». درنتیجه پادشاه زخمی شد و سپاه شکست خورد. این رویداد به‌‌نقل از مائو تسه‌‌تونگ قابل‌‌توجه است که اغلب می‌‌گفت: «ما پادشاهِ سونگ نیستیم!»

البته سون تزو معتقد بود که یک استراتژیست جنگی، باید قادر باشد ارتش دشمن را بدون درگیری نظامی شکست دهد، شهرها را بدون محاصره به تصرف درآورد و یک حکومت را بدون خون‌‌ریزی سرنگون کند. او همواره معتقد بود که جنگ طولانی‌‌مدت هیچ‌‌گاه به نفع هیچ کشوری نخواهد بود. ازاین‌‌رو متذکر شده است، چنانچه جنگیدن سه شرط: (1) کوتاه‌‌ترین زمان؛ (2) حداقل زیان و تلفات انسانی و (3) وارد آوردن حداقل زیان‌‌های ممکن به دشمن را برآورده کند، پیروزی مسلم و قطعی خواهد بود.

از متن کتاب:

تصور کنید با گشودن یک کتاب، مردی خردمند از صد‌ها سال گذشته و از دیار جنگ و جنگ‌آوری یعنی چین، مقابل شما بنشیند و حاصل سال‌ها زندگی پربار خود در میدان‌های نبرد را برای شما بازگو کند. این تجربه‌ای‌ست که می‌توانید با خواندن کتاب هنر جنگ (The Art of War) به دست بیاورید. شگفت‌زده خواهید شد اگر بفهمید که صاحب این کلام شیوا و ارزنده، یعنی سون تزو (Sun Tzu)، استراتژی‌های جنگی و راه‌های مصاف و رویارویی در میدان مبارزه را با چنان هوش و فراستی تعریف می‌کند، که گویی این کتاب نه در هزاروچهارصد سال قبل، بلکه در همین زمانه نوشته شده است.

اما چرا کتاب هنر جنگ تا به این‌اندازه شناخته‌شده و پرآوازه است؟ شاید یکی از دلایلی که هر فرد نیاز دارد نگاهی به این کتاب بیندازد آن است که اصطلاح جنگ و نبرد، موضوعی محدود و محصور به مرز سرزمین‌ها و میدان‌های رزم نیست. انسان‌ها با غریزه و روحیات رقابت‌جویانه‌ای که دارند، هزاران سال است که در جایگاه‌ها و موقعیت‌های مختلف، محکوم به رویارویی با یکدیگر و مقابله در عرصه‌های مختلف هستند.