کتاب گذار ایران به آینده‌ی صنایع انرژی اثر واحد پژوهش انتشارات دومینو نشر دومینو

انرژی، همان چیزی است که زندگی روزمره ما را پیش می‌برد، از دم کردن یک فنجان چای در خانه تا پرتاب ماهواره به مدار زمین. شاید به‌ظاهر این دو مثال از هم بسیار دور باشند، اما هر دو به یک اصل مشترک وابسته‌اند: تأمین و تبدیل انرژی. اگر این مفهوم را به زبان ساده بگوییم، انرژی توانایی انجام کار است، ولی در چارچوب علمی، یک کمیت بنیادی محسوب می‌شود که نمی‌توان آن را با حواس معمولی دید یا لمس کرد، بلکه اثرات آن را در حرکت، گرما، نور، و تغییرات شیمیایی و هسته‌ای تجربه می‌کنیم. اهمیت درک مفهوم انرژی زمانی دوچندان می‌شود که به چالش‌های قرن ۲۱ نگاه کنیم: کمبود منابع فسیلی، تغییرات اقلیمی، و نیاز به توسعه پایدار. ایران هم به‌عنوان یکی از کشورهای با منابع عظیم نفت و گاز، و درعین‌حال ظرفیت‌های بی‌نظیر انرژی‌های تجدیدپذیر (مانند تابش خورشید در بیش از ۳۰۰ روز از سال و بادهای پرقدرت در مناطق خاص)، در نقطه‌ای قرار دارد که باید مسیر آینده خود را به‌دقت انتخاب کند. برای این انتخاب، فهم علمی انرژی و قوانین آن مثل نقشه راهی است که ما را از خطاهای پرهزینه در سیاست‌گذاری و سرمایه‌گذاری دور می‌کند. آمارها نشان می‌دهند که شدت مصرف انرژی در ایران حدود ۲.۵ برابر میانگین جهانی است، یعنی به ازای تولید هر واحد محصول یا خدمات، ما بیش از دو برابر میانگین جهان انرژی مصرف می‌کنیم. چنین واقعیتی نشان می‌دهد که حتی پیش از توسعه فناوری‌های نو، باید زیرساخت فکری و دانشی خود را در فهم انرژی تقویت کنیم.