کتاب روانکاوی تحت اشغال اثر لارا شیهی نشر قطره

کتاب روانکاوی تحت اشغال نوشته لارا شیهی و استفن شیهی در دسته کتاب‌های سیاسی قرار می‌گیرد و جامعه‌ تحت اشغال فلسطین را از دید روانکاوی بررسی می‌کند. در این کتاب، نویسندگان سعی بر این داشته‌اند که استعمار را از زاویه‌ای دیگر نگاه کنند و با همکاری درمانگران بومی فلسطینی، نشان دهند که چگونه اشغال و سرکوب سیاسی بر روان، روابط و سازوکارهای درونی افراد و جوامع تاثیر می‌گذارد.

کتاب روانکاوی تحت اشغال مجموعه‌ای از روایات و تجربه‌های واقعی درمانگران و بیماران فلسطینی است که در کشوری اشغال‌‌شده و تحت خشونت ساختاری زندگی می‌کنند. این اثر، تصویری چند لایه از جامعه‌ای را نمایان می‌کند که در مرز میان فروپاشی و بقا قرار دارد. این کتاب تکان‌دهنده توسط نشر قطره و با ترجمه طوفان گرگانی و سید سپهر هاشمیان منتشر شده و هم‌اکنون در دسترس است.

خلاصه کتاب روانکاوی تحت اشغال نوشته لارا شیهی و استفن شیهی

در شرایطی که اشغال و تبعیض سیستماتیک بر زندگی روزمره مردم تاثیر می‌گذارد، این پرسش مطرح می‌شود که روان انسان چگونه به چنین فشارهای اجتماعی و سیاسی واکنش نشان می‌دهد؟ کتاب روانکاوی تحت اشغال نوشته لارا شیهی و استفن شیهی پاسخی روانکاوانه به این پرسش است. نویسندگان در این کتاب نشان می‌دهند که روانکاوی نمی‌تواند صرفا محدود به مطالعه ذهن فرد باشد و همیشه با جامعه و ساختارهای سیاسی در هم تنیده است.

به گفته نویسندگان، آن‌ها در نگارش این کتاب دو هدف اصلی داشتند؛ اول، بررسی نحوه عملکرد درمانگران فلسطینی که کارشان را نوعی مقاومت در برابر خشونت استعماری می‌بینند و دوم، استفاده از ابزارهای روانکاوی برای کشف راه‌هایی که فلسطینی‌ها برای جلوگیری از محو‌شدن هویت خود و حفظ آن استفاده می‌کنند.

کتاب روانکاوی تحت اشغال با آنکه تمام پیچیدگی‌های داخلی جامعه فلسطینی و نزاع با اسرائیل را پوشش نمی‌دهد، یک کتاب سیاسی است. این اثر خواننده را وادار می‌کند تا نقش سیاست و ساختارهای قدرت را در روان خود بازنگری کند و نقش جامعه، زمان و مکان را در شکل‌گیری هویت افراد و جوامع بپذیرد.

معرفی نویسنده کتاب روانکاوی تحت اشغال لارا شیهی و استفن شیهی

لارا شیهی، یک روان‌شناس و روانکاو فلسطینی‌-آمریکایی است که همواره کوشیده است روانکاوی را از قالب اروپامحور آن بیرون بکشد و به آن بعدی انتقادی و ضد ‌استعماری ببخشد. او فعالیت حرفه‌ای خود را از دانشگاه جرج واشنگتن در سمت استادیاری رشته روان‌شناسی بالینی آغاز کرد. شیهی در این دانشگاه به آموزش روان درمانی در سطح دکتری و کار روی نظریه‌های ضد سرکوب مشغول بود. بعدها به خاورمیانه بازگشت و در موسسه تحصیلات تکمیلی دوحه به تدریس و پژوهش پرداخت.

پس از انتقال به دوحه، توجهش به بومی‌سازی روانکاوی در کشورهای شرقی جلب شد. لارا شیهی و همسرش، استفن شیهی که پژوهشگر مطالعات خاورمیانه است، تصمیم گرفتند کتابی بنویسند که روانکاوی را به جای یک فرایند درمان فردی، به عنوان ابزاری برای تحلیل و همچنین مقاومت در برابر ساختارهای قدرت بررسی کند. این کتاب در سال 2022 جایزه «کتاب سال فلسطین» در حوزه آکادمیک را دریافت کرد.

چرا باید کتاب روانکاوی تحت اشغال را بخوانیم؟

کتاب روانکاوی تحت اشغال خواننده را به دنیایی می‌برد که در آن عمل روانکاوی فقط مربوط به فرد و زندگی شخصی او نیست. در این کتاب سویه جدیدی از روانکاوی مشاهده می‌شود که در آن اثر سلطه، تبعیض و خشونت سیستماتیک بر ذهن و بدن افراد را بررسی می‌کند.

از دیگر نکات ارزشمند این کتاب، فرصتی است که به خواننده برای شنیدن تجربه‌های درمانگران فلسطینی می‌دهد. این افراد در دل این شرایط غیر انسانی زندگی می‌کنند و همزمان باید تلاش کنند روان دیگران را حمایت و بازسازی کنند که کار ساده‌ای نیست. داستان‌هایی تکان‌دهنده و خواندنی از دل این تجربیات بیرون آمده که هم درد و رنج بیماران را به تصویر می‌کشند و هم استقامت و انعطاف شگفت‌انگیز آنان را در برخورد با وقایع نشان می‌دهند.

این اثر فقط درباره فلسطین نیست. کتاب روانکاوی تحت اشغال درباره همه ما و پیچیدگی جوامعی است که در آن زندگی می‌کنیم. این کتاب داستان انسانیت، مقاومت و تلاش برای حفظ روان در شرایط دشوار است و خواننده را با پرسش‌های اساسی درباره عدالت، قدرت و مسئولیت شخصی مواجه می‌کند که خواندنش خالی از لطف نیست.

کتاب روانکاوی تحت اشغال را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

کتاب روانکاوی تحت اشغال با ترجمه طوفان گرگانی و سید سپهر هاشمیان، برای روان‌درمانگران و روانکاوانی که می‌خواهند دریابند سیاست و ساختارهای اجتماعی چگونه  بر روان افراد تاثیر می‌گذارد، بسیار آموزنده خواهد بود. این اثر نشان می‌دهد که درمان بالینی بیشتر از تکنیک و نظریه‌های مختلف، درباره فهم زندگی واقعی در شرایط نابرابر و دشوار است.

مطالعه‌ این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران روان‌شناسی، علوم اجتماعی و مطالعات خاورمیانه نیز توصیه می‌شود. داستان‌های واقعی درمانگران فلسطینی و تحلیل‌های دقیق نویسنده، یک نمونه‌ کم‌نظیر از پیوند تجربه میدانی و پژوهش نظری ارائه می‌دهد که چشم‌انداز انتقادی تازه‌ای را نسبت به شیوه روانکاوی فعلی شکل می‌دهد.

این کتاب که توسط نشر قطره منتشر شده است، می‌تواند برای فعالان حقوق بشر و علاقه‌مندان به عدالت اجتماعی هم الهام‌بخش باشد. این کتاب عنوان می‌کند که روانکاوی می‌تواند وسیله‌ای برای مقاومت در برابر سلطه، بازسازی هویت و نقد ساختارهای قدرت باشد و توضیح می‌دهد که چرا باور دارد روان، جامعه و سیاست مفاهیمی در هم تنیده‌اند.

بخشی از کتاب روانکاوی تحت اشغال

در اینجا بخشی از کتاب روانکاوی تحت اشغال نوشته لارا شیهی و استفن شیهی آمده است:

کریم، متخصص بالینی فعال سیاسی و زندانی سیاسی سابق این مشاهده را تکرار کرد: «حتی اگر به اشغال اشاره نشود، در جلسه حاضر است. همیشه این موضوع به جلسه وارد می‌شود.» او که آموزش روانکاوی دیده بود از زمان آزادی از زندان به این نتیجه رسیده بود که درمان شناختی رفتاری بهترین ابزار برای مقابله با چیزی بود که آن را تاثیرات بی‌رحمانه صهیونیسم شهرک نشین - استعماری می‌خواند. طبق مشاهداتش، اختلال‌های اضطرابی شایع‌ترین اختلال بین مراجعان بود. تصور می‌کنم دلیلش این است که تاریخ اشغال غالبا خودش را از طریق اختلال‌های اضطرابی نشان می‌دهد. در طول سفرهایمان به فلسطین به‌تفصیل می‌شنویم که مراجعان غالبا از دردهای جسمانی شکایت می‌کنند. (تظاهرات جسمانی عوارض روانی رژیم شهرک نشین استعماری بی‌رحم) و در آنجا زبانی برای بیان تجربی مسائلی وجود دارد که نگاه بالینی غیر فلسطینی ممکن است از آن غافل شود یا با رویکردی آسیب شناختی با آن روبه‌رو شود.

پیشنهادهایی برای دوستداران کتاب

اگر کتاب روانکاوی تحت اشغال نشر قطره را دوست داشتید، پیشنهاد می‌شود کتاب‌های زیر را نیز مطالعه کنید:

1.      کتاب ناخودآگاه سیاسی نشر نی

2.     کتاب روان شناسی سیاسی انتشارات مولفین طلایی

3.      کتاب صوتی لاکان و امر سیاسی انتشارات نوین کتاب