کتاب جستارهایی پیرامون قدرت‌یابی چین غلامعلی چگنی زاده نشر انتشارات مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه

چین طی سالیان اخیر شتابان‌ترین آهنگ رشد قدرت و ثروت و ارتقا منزلت بین‌المللی را تجربه کرده است؛ دارنده دومین اقتصاد بزرگ و کشوری که به یُمن حجم عظیم تولیداتش و توزیع آن در سرتاسر سیاره مسکون «کارخانه جهان» لقب گرفته است. اجرای برنامه‌های کلان توسعه با رها شدن از بَستارهای ایدئولوژی کمونیستی و پذیرش منطق تجارت آزاد، برخورداری از جمعیت انسانیِ پرشمار و قلمرو جغرافیایی پهناور، تکیه‌بر یک کرسی دائمی با حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل متحد، افزایش قابل‌توجه بودجه نظامی و تسلیحاتی، انعقاد قراردادهای متنوع همکاری‌های اقتصادی و تجاری با طیف وسیعی از کشورها و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های ایشان، ایجاد ائتلاف‌ها و صف‌بندی‌های جدید مانند سازمان همکاری شانگهای یا گروه بریکس با شرکای هم‌سو به‌منظور افزایش ظرفیت کنشگری در معادلات قدرت، استفاده از ثروت فزاینده برای اعطای وام به کشورهای درحال‌توسعه، طراحی هوشمندانه ابتکاراتی در سطح جهانی مانند «ابتکار کمربند و جاده» یا نهادسازی‌هایی همچون ایجاد «بانک سرمایه‌گذاری زیرساخت آسیایی» - که آن را رقیب صندوق بین‌المللی پول دانسته‌اند - و بسیاری امتیازات دیگر موجب شده است دانشمندان و تحلیلگران روابط بین‌الملل چین را ابرقدرت یا هژمون نظم جدیدِ در حال ظهور جهانی و تنها هماورد و چالشگر هم‌طراز آمریکا قلمداد کنند و بحث‌های بلنددامنه‌ای در خصوص چندوچون ارتقا آن به این منزلت رفیع میانشان در جریان باشد.

البته باید معترف بود همچنان ابهاماتی جدی بر سر تعیین و تخمین جایگاه آینده چین باقی است؛ ابهاماتی از این قبیل که اساساً وقتی از نظم نوظهور جهانی سخن می‌گوییم، چه منظوری داریم و چه تحولاتی را مُراد کرده‌ایم؟ ویژگی‌های این نظم در حال پیدایی چیست و چه مغایرت‌هایی با نظم سَلَف دارد؟ دودیگر این‌که وقتی چین را نامزد آینده هژمونی جهانی لقب می‌دهیم، چه تعریفی از مفهوم مبهم هژمونی (یا سرکردگی و رهبری) داریم و سه‌دیگر این‌که آیا چین از ظرفیت و اراده لازم برای نیل به منزلت هژمونی جهانی و یا حتی منطقه‌ای (در خاور دور) برخوردار است یا خیر؟ این پرسش‌های سه‌گانه محور مباحث فصل حاضر هستند که نگارنده می‌کوشد با یافتن پاسخ‌هایی مستدل برایشان، در حد بضاعت خود از غبارآلودگی و ابهام موضوع چین بکاهد.

-متن از مقدمه کتاب-