کتاب همه‌ی فصول تابستان‌اند اثر مرتضی بیات نشر هامون نو

اگر مجبور باشم و قرار باشد از میان همه‌ی مفاهیم و تعاریفی که می‌توانند در برابر واژه‌ی انسان قرار بگیرند فقط و فقط یکی را انتخاب کنم، من ترجیح می‌دهم «قصه» را انتخاب کنم. من فکر می‌کنم آدم‌ها، فارغ از هر بُعدی از ابعادشان، همگی سراسر قصه‌اند و این مفهوم می‌تواند انسان‌شمول‌ترین و کیهانی‌ترینِ آن‌ها باشد که اگر هرکدام‌مان، حتی گذرا، به سِیر زندگی و سرگذشتِ فقط خودمان نگاه کنیم، در انتها احتمالاً همین را خواهیم یافت.

هر یک روزِ ما، برای خودش، یک قصه‌ی متفاوت و کاملاً تازه است که اگر فقط جای برخی جزئیات در آن روز تغییر کند، آن قصه برای شخص خودمان ملموس، جالب و احتمالاً ماندگار می‌شود، آن‌طور که می‌تواند سرِ این دوراهی قرارمان دهد که آیا برای مخاطبی بازگویش کنیم یا خیر. هرقدر این جابه‌جایی‌ها و تغییرات در جزئیات قصه بیشتر باشد، احتمالاً قصه‌ی به‌یادماندنی‌تر و جذاب‌تری در دسترسمان خواهد بود که نشانه‌های بیشتر و واضح‌تری بر اصالتش وجود خواهد داشت.

حال اینکه ما تصمیم بگیریم این قصه‌های شخصی و گاه رازگونه را به هر نحوی از انحا نشر دهیم، احتمالاً با تعبیر محترمانه‌ای که من از «حماقت» دارم، «شجاعانه» است.

و من آدمی هستم که تصمیم گرفتم و می‌توانم قصه‌های زندگی‌ام را برای دیگری بازگو کنم و لازم می‌دانم بگویم که بن‌مایه‌ی قصه‌ها حقیقی‌اند، اما برخی رخدادها ساخته و پرداخته‌ی ذهن من‌اند.

.

.

.

شاید دهه‌شصتی‌ها دیگر واقعاً شورش را درآورده باشند و دارند زیادی شلوغش می‌کنند، وگرنه چه مرز و دیواری را می‌توان بین انسان‌های دهه‌های مختلف در این مملکت کشید؟ خب این‌ها را منی می‌گویم که دهه‌شصتی‌ام و خودم گاهی دوست دارم این‌طور به نظر بیاید؛ یعنی به نظر بیاید که ما زادِ متفاوت و حیات متفاوتی داشته‌ایم و بی‌شک مرگ متفاوتی نیز خواهیم داشت. نه اینکه صرفاً به نظر بیاید؛ اینکه ساکنان سایر دهه‌ها باورشان بشود که یک جای کار ما حسابی لنگ زده است و واقعاً خیلی گناه داریم. باز هم می‌گویم شاید داریم زیادی شورش را درمی‌آوریم، اما دوست دارم بقیه این‌طور به ماجرا نگاه کنند که ما درون شعله‌های یک آتش ایستاده‌ایم و آن‌ها در بیرون و دورَش ایستاده‌اند.

واجب است دیگران این را بدانند که عمر و حیات ما پهنا و عرضِ زیاده از حد داشته و دارد و حتی باید بگویم که برای خیلی‌هایمان هنوز عرض و پهنایش تمام نشده و درواقع همچنان در حال طیِ عرضش هستیم و بی‌خیال طولش شده‌ایم.

بهتر است بیش از این چیزی نگویم و برویم کمی قصه بخوانیم؛ قصه‌هایی که می‌توانند بخش کوچکی از زندگی‌های زیسته و نزیسته‌ی هر آدمی از هر دهه‌ای باشند.