کتاب نیروهای شکل‌پذیر در موسیقی نشر افکار

این کتاب حاوی مجموعه‌ای از بررسی‌ها و عقایدی است که در طول سال‌ها تجربه به‌عنوان آهنگ‌ساز و آموزگار جمع‌آوری شده است.

در مقابلِ آنچه از نظر زمانی عمری فانی دارد، سعی کتاب تأکید بر بی‌زمانی و ابدی بودن منظرهای موسیقی است. برای رسیدن به چنین نیتی سعی در وفق دادن دورۀ «کلاسیک» با دورۀ «مدرن» دارم.

آن‌هایی که قبلاً با مباحثی از تئوری مقدماتی موسیقی آشنا هستند، یا به گفته‌ای اصول پایه‌ای هارمونی سنتی را به‌طور عمومی آموخته‌اند، ممکن است در برخورد با آموزه‌های سطح بالای موسیقی متوجه نقص دانش خود شوند. فرض بر این است که خواننده با دانشی از مطالب اولیه آشناست؛ کتاب برای توضیح مطلب اولیه یا برای توضیح اصطلاحاتی که در صورت لزوم می‌توان در هر لغت-نامه‌ای پیدا کرد، متوقف نمی‌شود. ترجیحاً روی مطالبی متمرکز خواهم شد که در یک کتاب معمولی یافت نمی‌شود.

این کتاب برای عاشقان موسیقی که آرزو دارند تا درک [قدردانی] بهتری در معیار وسیع از موسیقی داشته باشند؛ برای موزیسین‌های فعال و آماتورهایی که در برخورد با موسیقی پیشرفته‌تر از ناقص بودن اطلاعات موسیقی خود آگاه هستند؛ و بالاخره برای تمام کسانی که علاقه دارند تا دستی در کار آهنگ‌سازی داشته باشند، نوشته شده است. به‌علاوه، کتاب می‌تواند به‌عنوان مدخلی برای آموزش یا به‌صورت خودآموز مورد استفاده قرار گیرد.

تئوری موسیقی در طول زمان به بعضی مطالعات و آنالیزهای جداگانه مثل هارمونی، کنترپوان و نظایر آن تقسیم شده و با هر یک به‌طور فردی برخورد شده است. در تقسیم تئوری به این شاخه‌ها از آغاز تا انتها باید مناسبات درونی این رشته‌ها، تأثیرگذاری مدام آن‌ها و وابستگی متقابل آن‌ها را در نظر بگیریم.

مطلب دیگری هم هست که به‌قدر کافی اساسی‌ است و از ابتدا باید اهمیت زیادی به آن داد و همیشه در ذهن داشت که: از فضل‌فروشی بپرهیزید! هنر مانع هر گونه نگرش فضل‌فروشانه‌ای‌ است، درست مثل طبیعت. نه هنر و نه طبیعت چنین سخنی را نمی‌پذیرند که «این‌طور هست» یا «این‌طور نیست.»

در هنر مثل طبیعت نیروها سخت در تلاشی مدام هستند تا خود را به‌شکلی ناب و ظاهری یک‌دست بنمایانند - شاید هم هرگز تلاش نمی‌کنند - با این وجود شناخت ناب و یک‌دست بودن ظاهر آن‌ها لازم است تا وحدت و تضادشان را بهتر بفهمیم. و اگر زمانی فکر کردیم همه‌چیز را می-دانیم، در هر لحظه ممکن است با چیز ناآشنا و غریبی برخورد کنیم که خود را گیج و گمراه ببینیم و شگفت‌زده شویم.

در هنر و طبیعت به‌طور یکسان دانش ما در ابتدا بر پایۀ بررسی پدیده‌های موجود قرار دارد. در هنر و طبیعت، اول آفرینش صورت می‌گیرد و سپس به‌دنبال آن تئوری سعی در توضیح و تفسیر آن‌ها دارد. این توالی آن تئوری را متوقف نمی‌کند، باید با یک کاسه کردن بررسی‌ها و نتیجه‌گیری‌ها و نیز با حدس و گمان راه را برای کشفیات جدید باز کنیم یا رخدادهای آینده را به تعجیل واداریم.