کتاب خاطرات مردم‌شناسان ایران نشر افکار

یکی از کارکردهای اساسی خاطره، ثبت مسائلی است که شاید برای آیندگان مهم باشد. خاطراتی که در هر دوره‌ نوشته می‌شود بیانگر وضعیت فرهنگی، اجتماعی و... آن دوره به شمار می‌آیند. علاوه بر این، خاطره خود نوعی آموزش است، آموزش تجربی که خواننده به‌راحتی می‌تواند از آن درس گیرد. این ویژگی علاوه بر آن‌که خاطره را به گنجی عظیم و بزرگ تبدیل می‌کند که گاه ارزش آن همتراز از داستان و شعر است، آن را از کُنج انزوا بیرون می‌آورد و به آن نقش تعلیمی می‌دهد. خاطره به‌دلیل وجه ارتباطی که با مخاطب پیدا می‌کند، یعنی عرضۀ خاطره از ضمیر صاحب آن به مخاطب، امکان تفسیرها و برداشت‌های ثانوی را در صورت‌هایی متفاوت فراهم می‌آورد. خاطره انتقال ذخایر فکری و تجربۀ هر فرد به دیگری است و تنها خاطره است که به ما احساس گذشت زمان، فاصلۀ زمانی یا عمق زمان را‌ نشان می‌دهد. خاطره معمولاً فردی است، امّا اندیشمندانی چون یونگ از خاطرات جمعی نیز سخن گفته‌اند. بازگویی خاطراتی که فردی هستند ولی در یک موضوع مشترک‌اند، آن‌ها را از حالت فردی بیرون آورده و به خاطره‌ای جمعی تبدیل می‌نماید. با بازگویی خاطره، اولین حلقۀ ارتباطی میان خاطرۀ فردی و جمعی ایجاد خواهد شد. در اینجا امّا سعی ما ثبت و ضبط تاریخ شفاهی مردم‌شناسی ایران از لابه‌لای خاطرات پژوهشگران این رشته است.

مردم‌شناسی و سفرهای متعددی که برای ارتباط با مردم و ثبت فرهنگ آنان صورت می‌‌گیرد، همواره خاطراتی می‌آفریند که ثبت و ضبط آن نه تنها خالی از لطف نخواهد بود، بلکه خود نوعی آموزش است برای کسانی که به‌تازگی پا در عرصۀ این علم می‌نهند. به همین سبب بر آن شدیم تا اقدام به جمع‌آوری خاطرات مردم‌شناسانی کنیم که با عشق به فرهنگ ایران به جمع‌آوری آن می‌پردازند.

این کتاب در سه بخش مقالات تئوریک و نظری مربوط به خاطره با عنوان «مردم‌شناسی خاطره»؛ «خاطرات مردم‌شناسان ایران»؛ و «یادها و خاطره‌ها»، با تقدیر از مردم‌شناسانی‌ که از دیرباز به اعتلای فرهنگ این مرز و بوم همت گماشتند و اکنون در میان ما نیستند، تدوین شده است. چاپ اول این کتاب در سال ۱۳۸۶ توسط نشر محترم افکار انجام شد و چاپ جدید با تغییرات، اصلاحات و الحاقات به چاپ خواهد رسید.