معرفی، خرید و دانلود کتاب مجموعه مقالات پنجمین کنفرانس تاریخ روابط خارجی ایران

«ایرانیان»، دفاع از حقوق آنان و بهسازی وضعیت زیست آنان در هر کجای این جهان که باشند، از مهم‌ترین و اساسی‌ترین مسئولیت‌های دستگاه سیاست خارجی است و هر کنش و کوششی در ذیل این دستگاه، در نهایت در پی تحقق همین هدف است. مهاجرت پدیده‌ای است که همواره در قالب‌های گوناگون و با انگیزه‌های متنوع در زندگانی بشر وجود داشته است و افرادی یا در جستجوی وضعیتی مساعدتر و یا در گریز از موقعیتی نامطلوب، دل از یار و دیار برکنده و سرزمینی جز سرزمین مادری را برای زندگی برگزیده‌اند. تاریخ درازدامن کشور ما نیز شاهد مهاجرت‌های فراوانی بوده است؛ گاه دیگرانی این سرزمین را به عنوان مقصد مهاجرت خود انتخاب کرده و در پناه آن، مأمنی یافته‌اند و گاه ساکنان این سرزمین، دست به هجرت زده‌اند. از همین‌جاست که «جوامع ایرانی خارج از کشور» و یا «دیاسپوراهای ایرانی» پدید آمده‌اند که هم فرهنگ و اندیشه ایرانی را در سرزمین‌های مقصد رواج داده‌اند و هم البته از جهان‌بینی و جلوه‌های حیات در سرزمین مقصد تأثیر پذیرفته‌اند. این «جوامع» در گستره جغرافیایی وسیعی شکل گرفته‌اند و چنان‌که مقالات مندرج در این مجموعه به‌روشنی هویدا می‌سازد، ردپای آنها را می‌توان از سرزمین‌های همسایه و پیرامونی تا نقاطی در قاره‌های دور مشاهده کرد.

ارتباط با جوامع ایرانی خارج از کشور، دفاع از حقوق این ایرانیان، تلاش در راستای بهبود وضعیت آنان و پاسخگویی به نیازهایشان همواره دغدغه دستگاه سیاست خارجی بوده است و از زمان تأسیس تشکیلات وزارت امور خارجه که تقریباً مقارن با شکل‌گیری وضعیت‌ها و آرایش‌های جدید در صحنه نظام بین‌الملل بوده و طبیعتاً می‌توانسته است ایرانیان دور از وطن را تحت‌تأثیر خود قرار دهد؛ تا به امروز، دیپلمات‌های ایرانی رسیدگی به وضعیت این جوامع را به‌عنوان کارویژه خود تلقی کرده‌ و در راستای آن کوشش نموده‌اند. در این کتاب، می‌توان گوشه‌هایی از تلاش‌های این دیپلمات‌ها را در عرصه‌های زمانی و مکانی مختلف مطالعه کرد و پی برد که این کارگزاران دستگاه سیاست خارجی، که گاه نام و نشان آنان را باید با کنکاش در اسناد و منابع تاریخی به دست آورد، تا چه حد برای سر و سامان دادن به وضعیت این جوامع و رساندن آنها به شرایطی در خور هویت و فرهنگ ایرانی کوشیده‌اند. بی‌تردید، امروز نیز دستگاه وزارت امور خارجه و کارگزاران آن وامدار این تلاش‌ها هستند و همین مسیر را دنبال می‌کنند.

با توجه به اهمیت مسأله «ایرانیان خارج از کشور» در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و ضرورت نگاه به کارنامه گذشتگان در این موضوع، عنوان «جوامع ایرانی در خارج از کشور و سیاست خارجی ایران» برای پنجمین کنفرانس تاریخ روابط خارجی ایران انتخاب شد و حجم فراوان مقالات دریافتی در دبیرخانه کنفرانس نشان داد که این موضوع در ابعاد گوناگون خود تا چه حد مورد توجه دستگاه دیپلماسی و دیپلمات‌های ایرانی در دوره‌های گوناگون بوده است. بی‌تردید نگاه به تجربه آنان و نقاط ضعف و قوت کارشان، امروز ما را در تدبیراندیشی صحیح و دقیق نسبت به این موضوع بسیار مهم یاری می‌دهد. این مجموعه دربردارنده منتخبی از مقالات ارسالی به دبیرخانه کنفرانس است و مطالعه آنها و حتی نگاهی به عناوینشان اهمیت و تنوع موضوع را آشکار می‌سازد.