این کتاب مجموعهای از درسگفتارها و مباحثی است که دکتر طاها عبدالرحمان در کلاسها و سخنرانیهای خود ارائه کرده است. او در آثار خود میکوشد تا، با حفظ جایگاه سنت، الگویی فکری برای نظام اندیشه اسلامی در بستر میراث اسلامی ارائه نماید. در این گفتارها کوشیده است تا با بهرهگیری از دانشهای گوناگون، همچون زبانشناسی و منطق و روششناسی، اصول این الگوی فکری را ارائه نماید. و درعینحال با روشی عقلگرا، که از ویژگیهای معتزلیان قدیم و نومعتزلیان است، به ساخت چنین الگویی بپردازد و تا حدودی به پیادهسازی این نظام فکری در علوم اسلامی ازجمله اصول فقه و مقاصدالشریعه بپردازد. او همچنین کوشیده است دفاعی ضروری و بایسته از علم منطق در پرداختن به خوانش سنت نمایان سازد. بااینکه موضوعات فصول این کتاب از گوناگونی برخوردار است، ولی همه فصلها در یک موضوع مشترکاند، و آن پایهگذاری یک الگوی فکری نوآورانه است.