کتابی که اکنون پیش روی خواننده گرامی قرار دارد، مجموعهدرسهای علوم قرآن است که استاد شهید آیتالله سید محمدباقر صدر در سال ۱۳۸۴ق. برای تدریس در دانشکده اصولالدین بغداد به رشته تحریر درآورده بود.
مقصود از علوم قرآن در ابتدای این درسها اینطور توضیح داده شده است:
علوم قرآن عبارت است از دانشها و پژوهشهای مربوط به قرآن کریم که به تناسب جنبههای مختلفی که از این کتاب بررسی میکنند، از یکدیگر تفاوت مییابند؛ زیرا قرآن دارای جنبههای مختلفی است و با نظر به هریک از این جنبهها، موضوع پژوهشی ویژه قرار میگیرد.
این درسها ابتدا در مجله رسالةالإسلام که نشریه دانشکده اصولالدین بود به چاپ رسید؛ البته در این مجله به نام نویسنده این مقالات (شهید صدر) اشارهای نشده بود. همزمان و به پیشنهاد شهید صدر، شهید سید محمدباقر حکیم نیز این دروس را در دانشکده تدریس میکرد که ماده درسی سال اول و بخشی از ماده درسی سال دوم در موضوع علوم قرآن را تشکیل میداد. خود او نیز شماری دیگر از دروس مربوط را برای تکمیل ماده درسی سال دوم و سالهای سوم و چهارم نگاشت. مجموعه این دروس که همگی ابتدا در شمارههای مختلف مجله رسالةالإسلام منتشر شده بود، توسط «المجمع العلمی الإسلامی» در قالب کتابی مستقل به چاپ رسید. سومین بار این مجموعه همراه با اصلاحات و اضافاتی در «مجمع الفکر الإسلامی» در قم به چاپ رسید که در این چاپ با نظارت خود شهید سید محمدباقر حکیم نوشتههای ایشان از نوشتههای شهید صدر متمایز شده بود.