کتاب اقتصاد ما نشر دارالصدر

به رغم آن‌که این کتاب بنیاد نظام اقتصاد اسلامی را طرح‌ریزی نمود و به گفته نویسنده بزرگوار آن عملی آغازگرانه و اولیه بود‌‌، اما با گذشت بیش از نیم قرن از تألیف آن هم‌چنان بر تارک تحقیقات اقتصاد اسلامی می‌درخشد و در انتظار ادامه راه از سوی پژوهشگرانی است که بتوانند این طرح بزرگ را به انجام رسانده و دیگر بخش‌های اقتصاد اسلامی را کشف و عرضه نمایند‌. راجع به تحقیق این کتاب نکات زیر را باید یادآور شد‌‌: ۱ـ کتاب به دو بخش با عنوان کتاب اول و کتاب دوم تقسیم شد‌‌؛ چراکه این بیان چندبار در خود کتاب تکرار شده است‌. ۲ـ پس از انجام مقابله دقیق میان چاپ‌های گوناگون کتاب‌، مشخص شد که به جز غلط‌های چاپی در پاره‌ای موارد برخی پاراگراف‌ها پس و پیش شده‌اند که همه این موارد چاره شد‌، و نیز گروه تحقیق اصلاحات جزئی نویسنده را در چاپ‌های پسین کتاب در نظر گرفت‌. افزون بر این‌ها طی فرایند مقابله و تحقیق امور با اهمیت دیگری به دست آمد که در پی خواهد آمد‌. ۳ـ به‌نظر می‌رسد که نویسنده در چاپ‌های نخستین کتاب بیشتر به آراء فقیهان مکتب اهل بیت استناد کرده و کمتر به گفته‌های اندیشمندان اهل سنت پرداخته است‌. اما در چاپ‌های بعدی آراء و اقوال بیشتری را از بزرگان اهل سنت مطرح کرده‌ است‌. ۴ـ نویسنده مقدمه‌ای بر کتاب دوم نگاشته که در برخی چاپ‌ها (چاپ دار الفکر ۱۹۷۳م) آمده ولی در چاپ‌های پیشین کتاب به علت نامشخص درج نشده است‌. این مقدمه دربر‌دارنده نکات مهمی از روش ایشان در مباحث کتاب دوم است که برخی از آن‌ها در مقدمه چاپ نخست کتاب آورده شده است‌، ولی چون مقدمه کتاب دوم نکات سودمند دیگری را نیز یادآور شده است‌، از این رو گروه تحقیق آن را در آغاز کتاب دوم درج نمود‌. ۵ـ چاپ‌های گوناگون کتاب در ثبت و ضبط ملحقات کتاب به روش واحدی روی نیاورده‌اند‌. برخی از این ملحقات حذف و برخی دیگر در جای مناسب خویش قرار نگرفته‌اند‌. گروه تحقیق با دقت تمام در این مسأله‌، ملحقات حذف شده را به کتاب بازگردانده و جایگاه مناسب دیگر ملحقات را مشخص نمود‌. در این میان‌، پیوستی تحت عنوان «جعاله در کتاب اقتصاد ما» به دست آمد که در هیچ یک از چاپ‌های کتاب درج نشده بود‌، به منظور بهره‌جویی بیشتر خوانندگان کتاب‌، این پیوست در این پژوهش گنجانده شد‌. ۶ـ گروه تحقیق تلاش گسترده‌ای انجام داد تا منابع بیاناتی را که در کتاب آمده به‌دست آورد‌، خواه در زمینه اقتصاد سرمایه‌داری یا کمونیسم و یا مصادری که درباره اقتصاد اسلامی نوشته شده‌اند‌. هم‌چنین گروه تحقیق در موارد دیگر‌، منابع توضیحیِ پاره‌ای از مباحث را نیز به خوانندگان معرفی نموده است‌.