کتاب مهاجرت انفرادی مردان از روستاها و چالش های پیش روی زنان جامانده نشر انتشارات نظری

یکی از موضوعاتی که در حوزه مهاجرت به تازگی مورد توجه قرار گرفته، تأثیرات مهاجرت بر زنان جامانده در مبداء به عنوان یک گروه آسیب‌پذیر می‌باشد، زنانی که مهاجر نیستند، اما به شدت تحت تأثیر تبعات آن می‌باشند. هدف مطالعه حاضر فهم و روایت تجربیات زیسته زنان جامانده از مسائل و چالش‌هایی است که به دلیل مهاجرت انفرادی همسرانشان به شهر، با آن مواجه اند. افزایش رو به رشد مهاجرت انفرادی مردان و به جا گذاردن خانواده در مبدأ و در نتیجه تأثیرپذیری زنان و فرزندان از پیامدهای اینگونه مهاجرت‌ها، اهمیت بررسی این موضوع را نشان می‌دهد. از آنجا که هدف اصلی پژوهش، درک محتوا و پیچیدگی معانی و رسوخ به تجربیات زنان باقی مانده بود، به لحاظ روش شناسی، رویکرد کیفی اتخاذ شد. داده‌ها از طریق مصاحبه نیمه‌ساختارمند از ۹ نفر از زنان ۲۰ تا ۳۵ سال دهستان خانمیرزا واقع در شهرستان لردگان که همسرانشان از حدود حداقل یک سال گذشته مهاجر هستند گردآوری و با روش پدیداشناسی تفسیری اسمیت تحلیل شد. پس از انجام تحلیل مصاحبه‌ها، تجربیات مشارکت کنندگان در قالب چهار مضمون اصلی، «تجربیات احساسی ناخوشایند»، «تهی شدن زندگی زناشویی از معنای واقعی»، «بازتعریف مناسبات با همسر» و «راهکارهای سازگاری» تنظیم شد. اگرچه نمی‌توان منکر تأثیر اقتصادی مثبت مهاجرت مردان در ممانعت از سقوط خانواده‌هایشان به ورطه فقر شد، اما در مقابل فقر عاطفی و جنسی، محدود شدن آزادی عمل در تصمیم‌گیری‌ها، فشار مضاعف ایفای نقش‌های مادری و پدری، استقلال نسبی، فرسودگی روانی، تنهایی و ترس عمیق، احساس نگرانی دایمی و بی‌معنا بودن زندگی مشترک، بهای سنگینی است که زنان و فرزندان جا مانده می‌پردازند. همچنین بعد از مهاجرت مناسبات بین زوجین از جمله الگوی تعامل، تعهد و اعتماد و طرز رفتار و منش زوجین نسبت به هم تغییر کرده است. و راهبردهای به کارگرفته از طرف زنان شامل سوختن و ساختن، اتکا به دیگران، اجبار زندگی با خانوادۀ شوهر و وسوسۀ باختن نیز موضع انفعالی زنان را در مواجه با این موضوع نشان می‌دهد. به طور کلی نتایج تحقیق نشان می‌دهد که زنان جاماندۀ این منطقه مفهوم و تلقی خاصی از زندگی زناشویی دارند و مسائلی را تجربه می‌کنند که در مقایسه با سایر خانواده‌ها، در نوع خود بی‌نظیر است که اهمیت توجه به عوامل زمینه‌ساز شکل‌گیری این دست خانواده‌ها و پیامدهای آنها مخصوصا برای زوجین در سطح سیاست‌ گذاری‌های مربوطه را بیش از پیش نشان می‌دهد.