کتاب تاریخ مشروطه ایران نشر انتشارات نگاه

هر قدر اثری مستدل‌تر و اتكای آن بر اسناد و داده‌های واقعی (فاكت‌ها) محكم‌تر باشد مطابقت آن با حقیقت عینی بیشتر خواهد بود. ارزش عظیم دو كتاب تاریخ مشروطه و تاریخ هیجده ساله آذربایجان تألیف احمد كسروی در همین است. انقلاب مشروطه كم یا بیش انقلابی از نوع انقلابات بورژوایی بود كه صد سال پیش از آن در غرب رخ داده بود و هدف آن نابودی استبداد شاه و درباریان و استقرار قانون بود. عمده‌ترین نیروهای مشروطه‌خواه را «بازاری‌ها»، پیشه‌وران و تهی‌دستان شهری و روحانیان وابسته به آنان تشكیل می‌دادند. درباریان فاسد و مستبد، تیول‌داران و مالكان بزرگ اراضی و نیز روسیه تزاری دشمنان آن بودند. احمد كسروی روابط درونی و مبارزه طبقات مزبور با یكدیگر را به‌خوبی درك كرده آنها را نه به‌عنوان امری جامد و ساكن بلكه به‌مثابه فرایندی تاریخی در پیدایش، رشد و تكامل‌شان در نظر می‌گیرد. كسروی خصوصیات انقلاب مشروطه و جزر و مدهای آن، روحیات خوب و بد ملت، و جنبه‌های مثبت و منفی رهبران آن را در دوران‌های مختلف با صداقت و درستی تشریح و توصیف نموده است.